Biblioteka w szkole Biblioteka w szkole
Szukaj: 
Aktualny numer 10/13
Na skróty
Aktualny numer
Prenumerata i zakup numerów archiwalnych
Archiwum
Zawartość wszystkich numerów "BwS"
w programie MOL
Wyszukiwarka
Informacje dla autorów
Sklep internetowy
Bibliografia materiałów repertuarowych dla szkół
Bank przydatnych
materiałów
Partnerzy
Galeria bibliotekarzy
KONTAKT
"Biblioteka w Szkole"
00-950 Warszawa
skr. pocztowa 109
email:
[email protected]
tel./fax 0-22 832 36 12
tel. 832 36 11
Życie i twórczość Henryka Sienkiewicza - w setną rocznicę otrzymania Literackiej Nagrody Nobla

Bożena Galiniak, Beata Grzywacz, Izabela Pędziwiatr

Konkurs przeznaczony dla uczniów gimnazjum


Pytania

  1. Podaj dokładną datę urodzin Henryka Sienkiewicza.
  2. W jakiej miejscowości urodził się Sienkiewicz?
  3. W jakim obecnie województwie znajduje się miejscowość rodzinna Sienkiewicza?
  4. Podaj datę otrzymania przez Sienkiewicza Nagrody Nobla.
  5. Opowiedz krótko o jednym zwyczaju rycerskim opisanym w Krzyżakach.
  6. Podaj pełną nazwę zakonu krzyżackiego.
  7. Wymień tytuły czterech nowel autorstwa Sienkiewicza.
  8. W którym wieku żył Sienkiewicz?
  9. Kim był Alfred Nobel?
  10. Gdzie jest przyznawana Nagroda Nobla - podaj miasto i kraj.
  11. Wymień nazwiska przynajmniej 3 Polaków laureatów Nagrody Nobla.
  12. Pod jakim pseudonimem tworzył Henryk Sienkiewicz?
  13. Co znaczy tytuł powieści Quo vadis?
  14. Podaj dokładną datę śmierci Sienkiewicza.
  15. W jakim mieście i kraju zmarł Sienkiewicz?
  16. Wymień kraje świata, po których podróżował pisarz.
  17. czego słynie Oblęgorek?
  18. W którym województwie znajduje się Oblęgorek?
  19. Podaj nazwisko tytułowego bohatera Latarnika.
  20. Jaką książkę otrzymał latarnik (zaczął ją zaraz czytać)?
  21. Jakie gatunki literackie uprawiał Sienkiewicz?
  22. Dlaczego jeden z bohaterów noweli Sienkiewicza nosi przydomek Muzykant?
  23. Wymień tytuły przynajmniej 3gazet, do których pisał Sienkiewicz.
  24. Jakie utwory wchodzą w skład Trylogii?
  25. Do obrazów jakiego malarza porównuje się sceny batalistyczne opisane przez Sienkiewicza?
  26. Który z utworów Sienkiewicza nosi podtytuł "powieść z czasów Nerona"?
  27. Podaj 2 tytuły tzw. współczesnych powieści Sienkiewicza.
  28. Które z utworów Sienkiewicza zostały zekranizowane? Podaj przynajmniej 4 tytuły.
  29. Gdzie rozgrywa się akcja Quo vadis?
  30. Jaki cesarz panował w państwie opisywanym przez Sienkiewicza w powieści Quo vadis?
  31. Wyjaśnij pojęcie "katakumby".
  32. Jaka rzeka płynie przez Rzym?
  33. Jak Staś i Nel nazwali drzewo, które posłużyło im za mieszkanie. Z czym kojarzy ci się ta nazwa?
  34. Podaj powierzchnię Afryki i liczbę jej mieszkańców.
  35. Kim był Mahdi?
  36. Jak nazywa się pustynia, po której "podróżowały" porwane dzieci?
  37. Co to jest oaza?
  38. Wymień 4 gatunki zwierząt, mieszkające w Afryce, które Staś iNel napotkali na swojej drodze.
  39. Kto i dlaczego porwał Stasia i Nel?
  40. W jaki sposób Staś uwolnił słonia?
  41. Scharakteryzuj krótko Stasia Tarkowskiego.
  42. Kim z zawodu byli ojcowie porwanych dzieci? Co robili w Afryce?
  43. W jaki sposób dzieci uwolniły się z rąk porywaczy?
  44. Egipt jest nazywany "darem Nilu". Wyjaśnij dlaczego.
  45. Wymień dominujące rośliny wilgotnego lasu równikowego.
  46. Egipcjanie mówią: "Nil jest wężem, a Kair jego okiem"- wyjaśnij znaczenie tego powiedzenia.
  47. Odszukaj na mapie i wymień kraje, które znajdowały się na trasie wędrówki Stasia iNel.
  48. Wymień trzy wydarzenia historyczne opisywane w Trylogii.
  49. Sienkiewicz pisał "ku pokrzepieniu serc"- co to oznacza?
  50. Podaj nazwę epoki literackiej, w której tworzył Sienkiewicz.
  51. Język włoski zalicza się do grupy języków romańskich, wymień jeszcze dwa inne języki ztej grupy.
  52. Wyjaśnij tytuł noweli Sachem.
  53. Podaj 4 gatunki zwierząt, które żyją w lesie równikowym.
  54. Sienkiewicz podróżował po Ameryce Północnej z pewną słynną polską aktorką. Podaj jej imię i nazwisko.
  55. Podczas podróży na pograniczu USA i Kanady Sienkiewicz zachwycił się pewnym obiektem przyrodniczym. Podaj jego nazwę.
  56. Wymień obyczaje rycerskie przedstawione przez Sienkiewicza w Krzyżakach.
  57. Jeden z bohaterów powieści Sienkiewicza przechodzi metamorfozę. Podaj jego imię i nazwisko oraz tytuł powieści, w której występuje.
  58. Podaj nazwę dzielnicy Rzymu, gdzie spotykali się pierwsi chrześcijanie.
  59. Podaj dokładną datę bitwy pod Grunwaldem.
  60. Z jakiej miejscowości wyruszył Władysław Jagiełło w1410roku do walki z Krzyżakami?
  61. Jak nazywał się król Szwecji z czasów potopu szwedzkiego, określany też jako "rozbójnik Europy".
  62. Podaj nazwę miejscowości, gdzie w lipcu 1655roku magnateria polska po krótkiej wymianie ognia podpisała kapitulację.
  63. Ile tygodni trwało szwedzkie oblężenie klasztoru na Jasnej Górze?
  64. Gdzie leży Jasna Góra (podaj nazwę miasta i województwa)?
  65. Który król Polski złożył słynne śluby lwowskie?
  66. Gdzie został podpisany pokój kończący wojnę polsko-szwedzką w1660roku?
  67. Wyjaśnij pojęcie "orda".
  68. W którym roku wybuchło powstanie Chmielnickiego na Ukrainie?
  69. Czy twierdza polska Kamieniec Podolski znajdowała się na pograniczu: Korony, Imperium Osmańskiego czy Rosji?
  70. Podaj imię i nazwisko przeora klasztoru ojców Paulinów na Jasnej Górze podczas obrony w1655roku.
  71. Podaj liczbę rycerzy, którzy wzięli udział w bitwie pod Grunwaldem.
  72. Podaj nazwę stolicy państwa krzyżackiego (przeniesionej z Wenecji).
  73. Jak nazywał się dowódca wojsk krzyżackich w bitwie pod Grunwaldem?
  74. Podaj inną nazwę wsi Grunwald (niem.).
  75. Jaki tytuł nosił niemiecki rycerz Ulrich von Jungingen?
  76. Jakie skutki dla Polaków miało zwycięstwo pod Grunwaldem?
  77. Kto i kiedy sprowadził Krzyżaków do Polski?
  78. Wyjaśnij pojęcie "Dolina Królów".
  79. Kim był Ozyrys?
  80. Podaj nazwę największej piramidy egipskiej.
  81. Wymień najsłynniejszą rzeźbę egipską przedstawiającą popiersie faraona.
  82. Jakie imię nosił egipski bóg z głową sokoła?
  83. W jakim celu Egipcjanie balsamowali zmarłych?
  84. Wyjaśnij pojęcie "hieroglify".
  85. Narysuj piramidę egipską.
  86. Czy Egipcjanie umieli przewidzieć zaćmienie słońca?
  87. Podaj oznaki władzy faraona.
  88. Dolny Egipt leży nad Morzem Śródziemnym czy nad Morzem Czerwonym?
  89. Wyjaśnij pojęcie "emigracja".
  90. Podaj główne kierunki emigracji Polaków w XIX wieku.
  91. W którym roku założono fundację, która przyznaje Nagrody Nobla?
  92. Czy w Oblęgorku znajduje się tzw. salon japoński?
  93. Czy prawdą jest, że Sienkiewicz studiował prawo?
  94. Na podstawie mapy podaj współrzędne geograficzne Sztokholmu.
  95. Zamek Krzyżacki w Malborku znajduje się na pewnej liście ONZ skupiającej najcenniejsze zabytki świata. Podaj pełną nazwę tej listy.
  96. Co łączy Henryka Sienkiewicza i Marię Konopnicką (podaj 2 cechy)?
  97. W latach 1876-878 Sienkiewicz przebywał w Ameryce Północnej jako korespondent. Podaj tytuł gazety, dla której wtedy pracował.
  98. Kto namalował znany portret przedstawiający 34-letniego Sienkiewicza (bez okularów)?
  99. W jakich okolicznościach Sienkiewicz nawiązał kontakt z Ignacym Janem Paderewskim?
  100. Jaki tytuł nosi powieść Henryka Sienkiewicza z czasów Jana III Sobieskiego?

Odpowiedzi:

1. 5maja 1846r. 2. Wola Okrzejska (Podlasie). 3. W woj. lubelskim. 4. 1905r. 5. Np. pasowanie na rycerza, ślubowanie, turniej rycerski. 6. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. 7. Np.: Janko Muzykant, Latarnik, Sachem, Orso, Bartek Zwycięzca, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela. 8. Na przełomie XIX i XX w. 9. Alfred Nobel - szwedzki chemik i przemysłowiec, fundator Nagrody Nobla, opracował przemysłową metodę otrzymywania dynamitu i innych środków wybuchowych. 10. W Sztokholmie w Szwecji. 11. Maria Skłodowska-Curie, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Lech Wałęsa, Wisława Szymborska. 12. Litwos. 13."Dokąd idziesz?". Uciekający z Rzymu św. Piotr miał zadać to pytanie pojawiającemu się przed nim Chrystusowi.14. 15 listopada 1916r. 15. W Vevey w Szwajcarii. 16. Podróżował po Stanach Zjednoczonych, Turcji, Grecji, Włoszech, Hiszpanii, Szwajcarii, Zanzibarze (Tanzania). 17. Znajduje się tam Muzeum Sienkiewicza - dar narodu polskiego. 18. W woj. świętokrzyskim. 19. Skawiński. 20. Pana Tadeusza. 21. Nowele, powieści historyczne, powieści współczesne, powieści dla młodzieży. 22. Ponieważ bardzo lubił grać na skrzypcach. 23. "Słowo", "Przegląd Tygodniowy", "Tygodnik Ilustrowany", "Gazeta Polska", "Niwa", "Kłos". 24. Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski. 25. Do obrazów Jana Matejki. 26. Quo vadis. 27. Bez dogmatu i Rodzina Połanieckich. 28. Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski, W pustyni i w puszczy, Quo vadis, Krzyżacy, Rodzina Połanieckich. 29. W starożytnym Rzymie. 30. Neron. 31. Były to miejsca spotkań pierwszych chrześcijan w starożytnym Rzymie. 32. Tyber. 33. Kraków - dawna stolica Polski (dopuszczalne inne logiczne skojarzenia). 34. Obszar 30 mln km kw. oraz ponad 700 mln ludności. 35. Mahdi - namiestnik boga na Ziemi, pan czasu. 36 Sahara. 37. Miejsce na pustyni, gdzie jest woda. Mieszkający tam ludzie zajmują się m.in. rolnictwem. 38 Lwy, słonie, hieny, wielbłądy, antylopy i zebry. 39. Idrys i Gebhr z polecenia Fatmy. Dzieci miały być wymienione za jej męża. 40. Staś rozsadził skały. 41. Miał około 14 lat, był Polakiem, dzielny, odważny itd. 42. Byli inżynierami i pracowali przy budowie Kanału Sueskiego. 43. Staś zastrzelił lwa, a potem porywaczy. 44. Uprawa roli możliwa była dzięki rzece, która wylewając, nanosiła żyzne namuły. Woda niezbędna jest do nawadniania pól. Obszar Egiptu poza doliną i deltą Nilu jest pustynny i bardzo rzadko zaludniony. 45. Liany, drzewiaste paprocie, drzewa mahoniowe i hebanowe, begonie, storczyki. 46. Nil przepływa przez Egipt, natomiast Kair leży w jego delcie. 47. Egipt, Sudan, Kenia. 48. Obrona Częstochowy, powstanie Chmielnickiego, potop szwedzki. 49. Polska była pod zaborami, więc chciał podnieść na duchu swoich rodaków. 50. Pozytywizm. 51. Francuski, hiszpański, portugalski. 52. Wódz. 53. Goryle, szympansy, węże, papugi. 54. Helena Modrzejewska. 55. Wodospad Niagara. 56. Pasowanie na rycerza, ślubowanie, pojedynki, turnieje. 57. Andrzej Kmicic (Babinicz), Potop. 58. Zatybrze. 59. 15 lipca 1410r. 60. Wolbórz. 61. Karol Gustaw. 62. Ujście. 63. 6 tygodni. 64. W Częstochowie, woj. śląskie. 65. Jan Kazimierz. 66. W Oliwie. 67. Oddział tatarski. 68. W1648r. 69. Na pograniczu Korony. 70. Augustyn Korecki. 71. 50 tysięcy. 72. Malbork. 73. Wielki Mistrz Krzyżacki Ulrich von Jungingen. 74. Tannenberg. 75. Wielki Mistrz Krzyżacki. 76. Uzyskanie niewielkich nabytków terytorialnych - ziemi dobrzyńskiej dla Polski, dla Litwy Żmudzi na czas życia księcia Witolda, osłabienie pozycji międzynarodowej Krzyżaków. 77. Konrad Mazowiecki w1226r. 78. Miejsce, gdzie znajduje się najwięcej piramid w Egipcie. 79. Panem świata podziemnego. 80. Piramida Cheopsa. 81. Tutenchamon. 82. Horus. 83. Balsamowanie zabezpieczało zmarłych przed niekorzystnym wpływem zwrotnikowego klimatu - miało to na celu zachowanie wyglądu człowieka sprzed jego śmierci. 84. Starożytne pismo egipskie o charakterze obrazkowym. 85. Rysunek powinien oddawać cechy piramidy. 86. Tak. 87. Atrybuty faraona to podwójna korona Dolnego i Górnego Egiptu, berło i bicz. 88. Nad Morzem Śródziemnym. 89. Emigracja to opuszczenie kraju ojczystego. 90. Europa Zachodnia (Niemcy, Francja i Wielka Brytania) i USA. 91. W 1900r. 92. Tak. 93. Tak. 94. Długość geograficzna 18o E, szerokość geograficzna 59o N. 95. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. 96. Oboje pisali nowele, tworzyli w pozytywizmie, pisali o ciężkiej doli dzieci, stworzyli opowiadania dla dzieci. 97. "Gazeta Polska". 98. Stanisław Witkiewicz. 99. W Szwajcarii w Vevey, był współorganizatorem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. 100. Na polu chwały.

Literatura, w której uczniowie mogą znaleźć odpowiedzi na trudniejsze pytania:

  • Encyklopedyczny słownik historii Polski pod red. J. Maciszewskiego, BAW, Warszawa 1996
  • Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, PWN, Warszawa
  • Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa
  • Odkrycia młodych: encyklopedia Larousse Gallimard, nr 13: Egipt i Nil, nr 14 Egipt i jego bogowie, nr 15 Ostatni faraonowie, BGW, Warszawa 1991
  • Słownik lektur dla gimnazjum pod red. Henryka Sułka, Zielona Sowa, Kraków 2003
  • Słownik szkolny. Postacie historyczne pod red. H. Adamczyk-Szczecińskiej, WsiP, Warszawa 1994
  • Słownik wyrazów obcych PWN pod red. J. Tokarskiego, Warszawa
  • Atlas geograficzny świata
  • Podręczniki do geografii dla uczniów gimnazjum

Proponowaną formą konkursu jest gra dydaktyczna oparta na harcerskiej grze francuskiej.

Uczestnicy: gra przeznaczona jest dla uczniów gimnazjum podzielonych na trzyosobowe drużyny. Członkowie zespoły wyłaniają spośród siebie lidera, który będzie kierował ich pracą i udzielał odpowiedzi na pytania. Podczas odpowiedzi obecni są wszyscy członkowie zespołu.

Rekwizyty: kostka do gry, tyle pionków, ile jest zespołów, plansza z polami ponumerowanymi od 1 do 100 (może być w formie prostokąta lub spirali), 100karteczek wielkości wizytówki z zapisanymi pytaniami.

Zasady gry:

  • Karteczki z pytaniami rozmieszczone są na określonym terenie w szkole (np. w czytelni, pracowni języka polskiego, geografii - wszędzie tam, gdzie uczniowie mogą uzyskać odpowiedzi na dane pytanie; karteczki mogą się też znajdować na szkolnym korytarzu).
  • Karteczki rozmieszczone są w dowolnej kolejności w nierzucających się w oczy miejscach, np. na parapetach, na zasłonach, z boku szafy itd.
  • Grę rozpoczynają uczniowie, którzy pierwsi wyrzucą kostką 6oczek.
  • Lider zespołu przesuwa pionek o wyrzuconą liczbę oczek i podaje numer pola na planszy - jest to jednocześnie numer pytania.
  • Zadaniem grupy jest teraz odszukanie na wyznaczonym terenie karteczki z określonym numerem pytania.
  • Nie wolno podpowiadać lokalizacji karteczek z pytaniami konkurencji.
  • Uczniowie udzielają odpowiedzi na pytanie lub - jeżeli jej nie znają - muszą jej poszukać: w pracowniach, czytelni, pracowni komputerowej. Przy odpowiedzi jest obecny cały zespół, mówi lider grupy.
  • Po udzieleniu prawidłowej odpowiedzi grupa przystępuje do ponownego rzutu kostką.
  • Wygrywa ten zespół, który najszybciej pokona swoim pionkiem całą planszę i udzieli poprawnych odpowiedzi na wszystkie wylosowane pytania.
Czas: około 2 godzin.

Cele:

  • Przybliżenie uczniom życia i twórczości Henryka Sienkiewicza oraz popularyzacja jego dzieł.
  • Integracja klasy.
  • Pogłębianie wiedzy poprzez sięganie do różnych źródeł.
  • Doskonalenie umiejętności korzystania z różnych pomocy: słowników, encyklopedii, map, internetu.
  • Pokazanie uczniom, że zdobywanie wiedzy nie musi być nudne i może odbywać się poprzez zabawę.
  • Propagowanie czytelnictwa.

Przeznaczenie: Święto Patrona, Dni Otwarte Szkoły, zajęcia integracyjne na początku roku szkolnego, obchody setnej rocznicy otrzymania Nagrody Nobla, Dzień Polski w szkole.

Bożena Galiniak
Beata Grzywacz
Izabela Pędziwiatr

Grębów
Zespół Szkół Ogólnokształcących