|
Czyta� ksi�gi, patrzy� w gwiazdy,
Nie przez noc i nie przez dwie.
Ludzie my�l�, �e to S�o�ce
dooko�a Ziemi mknie.
Ca�y �wiat si� myli�,
Kopernik odkry� b��d,
�e gwiazdy si� sk��ci�y
z m�dro�ci� starych ksi�g.
D�ugo trzeba patrze� w niebo,
by odczyta� �wiat�o gwiazd,
d�ugo trzeba �y� w�r�d ludzi,
by zrozumie� przysz�y czas.
Wci�� my�li jego podziwiamy,
bo s� prawd� jego sny,
�e planety wok� S�o�ca
kr��� niby z�ote �my. |
|
W s�awnym mie�cie Toruniu, przy Wis�y potoku,
Urodzi� si� Kopernik w 1473 roku.
Nazywa� si� Miko�aj, po ojcu imi� w spadku,
Gdy� ojciec z kolei imi� mia� po dziadku.
Zim� raz pierwszy otworzy� ocz�ta, |
|
Ju� wtedy pozna� by�o - posta� b�dzie wielka.
Nim jednak doros�ego przekroczy� �ycia progi,
nim zacz�� pracowa�, prawnicze wdziewa� togi,
nim rewolucyjne swoje teorie ludziom jawi�,
jak ka�dy ch�opiec - broi� i si� bawi�. |
Nied�ugo jednak trwa�y beztroskie te lata,
gdy� tatu� jego drogi by� odszed� z tego �wiata.
I wtem wuj Watzenrode opiek� obj�� go,
a wp�yw na ca�e �ycie Mikusia mia�o to. |
|
|
Zdmuchni�ta na torcie osiemnasta �wieczka
znaczy�a, �e czas b�dzie opu�ci� wujaszka. |
Nie poznaj�c si� jeszcze na jego o osobie
puszczono go pod Wawel - niech studiuje sobie.
Wi�c zg��bia� arkana ca�ej astronomii,
poznawa� tajniki ludzkiej anatomii.
Krak�w to jednak w �yciu jego chwilka,
dopiero we W�oszech studiowa� lat kilka.
I tak zawzi�cie si� uczy� w Ferrarze,
�e w ko�cu osi�gn�� doktorat swych marze�. |
|
|
Jak wida� we W�oszech nie �y� zbyt marnie,
lecz jednak powr�ci� do Polski na Warmi�.
Sze�� lat przesiedzia� u wujka w Lidzbarku,
tam leczy� i radzi� - mia� g�ow� na karku.
Lecz nagle spakowa� swe rzeczy do worka
i jako kanonik ruszy� do Fromborka. |
|
|
Tam stworzy� zasady pieni�nej reformy,
gdy� nieobce mu by�y prawa ekonomii.
I cho� reform� zawdzi�czamy jemu
to s�awa za ni� przypad�a innemu... |
Lecz nie mia� czasu Kopernik si� troska�,
gdy� przysz�o mu Olsztyna obro�c� wnet zosta�,
Bo na olszty�ski zamek napadli Krzy�acy,
lecz wnet ich Polacy pokonali cacy.
Obronili zamek, Krzy�ak�w przegnali,
a w�o�ciami pocz�li rozporz�dza� sami. |
|
|
Kopernik wi�c spokojnie m�g� si� zaj�� pisaniem
w tym ruchu planet analizowaniem.
I liczy� Miko�aj, mierzy�, obserwowa�
|
|
i "O obrotach cia�" wreszcie napisa� trzy s�owa...
Trzy s�owa? Przecie�! Rewolucyjna rozprawa! |
Kopernik jednak zwleka�, przej�a go obawa...
Bo astronom biedny rozg�osu si� l�ka�,
by jego osoba nie by�a przekl�ta!
Lecz w ko�cu mistrz uleg� namowom wielu
i dzie�o swoje og�osi�, publicznie powieli�. |
By prac� jego pozna�a ca�o�� �wiata
czekano d�ugo - ca�e cztery lata.
Czekali d�ugo, lecz byli cierpliwi,
gdy tez� poznali - oczami przewr�cili!
Bo oto wie�� nowa gruchn�a w Europie,
�e Ziemia si� kr�ci jak ma�pa w ukropie,
�e S�o�ce to gwiazda w bardzo l�ni�cej zbroi
i �e si� kr�ci w k�ko a nie w miejscu stoi. |
|
Kopernik wydania zobaczy� nie zd��y�,
gdy� w �mierci ramionach biedak si� pogr��y�.
Lecz to dzi�ki niemu ca�y �wiat ju� wie,
�e Ziemia si� kr�ci, no a S�o�ce nie! |
Paulina Paluszkiewicz |
Prawd� z twarzy wydziera�
gwiazdom migotliwym.
R�k� chmury ods�ania�,
aby patrze� w niebo
i z tych �wiate� milion�w,
co migocz� w g�rze, prawa tworzy�
dla �wiat�w i drogi cz�owieka.
On pierwszy zwa�y� Ziemi�
w wyci�gni�tej d�oni.
Zapatrzony we znaki, co p�yn� po niebie.
R�wny gwiazdom,
z gwiazdami prowadzi� rozmowy,
by ogromem swej my�li
rzuci� w Kosmos Ziemi�.
Nad dachami Fromborka
W bezsenne godziny
Wspiera� czo�o o Wszech�wiat,
by wol� przenikn��
tory planet, co kr��� jakby iskry w mroku
a� zawiesi� przy S�o�cu
ludzko�ci Ojczyzn�. Jan Babicz "Kopernik" |
|
|
Spo�r�d Polak�w naj�wi�tszy!
Dzi� ho�d Ci sk�ada wierny nar�d
za to, �e� d�wign�� ziemsk� kul�
i �e� nie ul�k� si� ci�aru.
S�awa jak drzewo wielkie wyros�a
w s�o�cu polskiego odrodzenia.
Nikt z polskiej ziemi jej nie wyrwie,
broni jej mocny splot korzeni.
S�awa oblega ca�� ziemi�
i z ziemi� w niebo uderzy�a,
niepowstrzymana
nie uleg�a
jak Twoich �mia�ych my�li si�a.
Niech d�wi�czy nuta czarnoleska,
niech polski lipiec w s�owach dzwoni,
kiedy o Tobie m�wi� ludzie
w dalekiej, cudzoziemskiej stronie.
Niech Twoje imi� przypomina
Wis��,
Warszawy zmartwychwstanie,
Ojczyzn� Twoj�, kt�r�� kocha�
i wieczn� s�aw� dla niej zdoby�. |
Tadeusz �liwiak "Pok�on Miko�ajowi Kopernikowi" |
Powiedzenia Miko�aja Kopernika
A c� pi�kniejszego nad niebo, kt�re przecie� ogarnia wszystko co pi�kne?...
A zatem, je�eli godno�� nauk mamy ocenia� wed�ug ich przedmiotu,
to bez por�wnania najprzedniejsz� z
nich b�dzie ta, kt�r�... nazywaj� astronomi�...
Krytyka jest ma�o u�yteczna i nieowocna,
zarozumialcem jest ten,
kto woli odgrywa� rol� z�o�liwego krytyka ni� tw�rcy.
Kopernik na obrazie Jana Matejki
oraz pomnikach
w Warszawie, w Toruniu, we Fromborku
Opracowanie:
Katarzyna Szcze�niak
Iwona B�aszkowska
wersja spakowana w formacie Microsoft Word (380 KB)
dzia�: Kr�tkie gazetki na d�ugie przerwy
|
|