|
W ba�niowych opowie�ciach cz�sto pojawia�y si� najr�niejsze nieziemskie istoty. S�u�y�y one do wyt�umaczenia przer�nych tajemniczych zjawisk, kt�re du�o, du�o p�niej wyja�ni�a nauka. W ba�niach prawda miesza�a si� z nieprawd�, dobrzy czarodzieje ze z�ymi czarnoksi�nikami...
Czary by�y od zawsze
Z dawien dawna na ca�ym �wiecie ludzie korzystali z czar�w. Zaklinali �ywio�y - wod�, ogie�, wiatr - aby zapanowa� nad gro�n� przyrod�. Sporz�dzali tajemnicze mikstury na n�kaj�ce ich choroby. Z gwiazd, zwierciade� starali si� odczyta� przysz�o��. Do dzi� w�r�d lud�w Afryki i Ameryki �yj� ludzie obdarzeni magicznymi zdolno�ciami. S� to szamani, magowie lub druidzi.
Amulety i talizmany
Nic tak nie chroni przed z�em i nieszcz�ciem jak amulet, czyli magiczny przedmiot. Znanym amuletem jest ko�ska podkowa zawieszona nad wej�ciem. Taki talizman przynosi posiadaczowi powodzenie i szcz�cie. Wystarczy tylko uwierzy�.. A kto nie wierzy w czterolistn� koniczyn�?
Jak to jest z czarodziejami..
Czarodzieje zazwyczaj nie budzili strachu, lecz przeciwnie - powa�ano ich jako m�drc�w, znachor�w, a tak�e historyk�w i nauczycieli, przekazuj�cych wiedz� nast�pnym pokoleniom.
Konieczny warunek do czarowania
�eby sta� si� czar, potrzebne jest zakl�cie. Najcz�ciej u�ywanym zakl�ciem jest tajemnicze s�owo "abrakadabra". W rzeczywisto�ci jest to staro�ytne zakl�cie, kt�re znaczy "precz!". W �redniowieczu by�o to zakl�cie stosowane przeciwko chorobie. Wpisywano je w odwr�cony tr�jk�t.
Jak rozpozna� czarodzieja?
W zaczarowanym �wiecie ba�ni czarownicy, czarodzieje
i czarnoksi�nicy s� o wiele pot�niejsi od czarownic.
Potrafi� nie tylko sprowadzi� burze i nawa�nice,
ale mog� dowolnie zmienia� posta�. Ich siedzib� jest
najcz�ciej zamek po�o�ony w niedost�pnych g�rach.
Czarodziej to zazwyczaj starszy pan, ale nikt nie wie,
ile dok�adnie ma lat. Podobno tyle, ile w�os�w w swojej brodzie�
| |
|
Wygl�d czarodzieja:
mycka czyli wysoki kapelusz
siwe w�osy
przenikliwy wzrok,
na nosie ma�e okulary
d�uga broda
d�uga szata w magiczne znaki
laska ozdobiona tajemniczymi znakami
ksi�ga zakl��
|
Czym zajmuje si� czarnoksi�nik?
Czarnoksi�nik jest bardzo m�dry. Zna mn�stwo zakl��. Kiedy patrzy w szklan� kul�, widzi to, co dopiero si� zdarzy. W nocy obserwuje przez lunet� gwiazdy, swoje spostrze�enia zapisuje w wielkiej ksi�dze, zamykanej na klucz. Czarodzieje byli cz�sto doradcami kr�l�w. Robili magiczne napoje, kt�re uzdrawia�y chorych.
S�awni czarodzieje z ksi��ek
|
Merlin
Czarodziej wszech czas�w, jeden
z bohater�w legend o kr�lu Arturze
i rycerzach Okr�g�ego Sto�u. By� nauczycielem i doradc� kr�la Artura.
To on przyczyni� si� do og�oszenia Artura kr�lem, gdy ten wyci�gn�� ze ska�y magiczny miecz Excalibur.
|
|
Dumbledore
Profesor Albus Dumbledore by� dyrektorem Szko�y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie i zarazem najpot�niejszym czarodziejem swoich czas�w. Za�o�yciel Zakonu Feniksa. Dumbledore zas�yn�� ze zwyci�stwa nad czarnoksi�nikiem Grindelwaldem, z odkrycia dwunastu sposob�w wykorzystywania smoczej krwi oraz ze swoich dzie� alchemicznych napisanych wraz z Nicolasem Flamelem. By� jedynym czarodziejem, kt�rego l�ka� si� Lord Voldemort.
|
Harry Potter
To ca�kiem (prawie) zwyczajny ch�opiec. Talent do czar�w ujawni� w wieku 11 lat. Ucze� Szko�y Magii i Czarodziejstwa Hogwart, w kt�rej poznaje tajniki sztuki czarnoksi�skiej i prze�ywa niesamowite przygody.
|
Gandalf
Jeden z g��wnych bohater�w ze stworzonej przez
J. R. R. Tolkiena mitologii �r�dziemia. M�dry i do�wiadczony czarodziej "bia�ej magii". S�yn�� ze sztuki czarowania ogniem i �wiat�em. S�u�y� rad� krasnoludom, hobbitom i elfom. Pom�g� ludziom w walce przeciw z�ym czarnoksi�nikom i goblinom.
|
Gargamel
Czarodziej niedorajda,
odwieczny wr�g Smerf�w,
mieszkaj�cy w upiornym zamku,
w�a�ciciel kota Klakiera.
| |
|
Panoramiks
D�ugobrody i rozczochrany druid z francuskiego komiksu o Asteriksie. Przygotowywa� on dla nieugi�tych Gal�w z wioski magiczny nap�j, dzi�ki kt�remu uzyskiwali nadludzk� si��. Sk�ad napoju pozostaje tajemnic�, wiadomo tylko, �e niezb�dnym sk�adnikiem by�a jemio�a.
|
|
Pan Twardowski
To s�awny polski czarownik, kt�ry sprzeda� dusz� diab�u w zamian za czarnoksi�skie moce. Przedstawiany jest jako szlachcic z sumiastym w�sem, w �upanie, kontuszu, z karabel� u boku oraz czapk� z pi�rem.
Twardowski podpisa� diab�u cyrograf na sw� dusz�, kt�r� czart mia� mu odebra� w Rzymie. Czarodziej sprytnie unika� spotkania z diab�em, a chc�c odwlec realizacj� umowy, wymy�la� dla czarta absurdalne prace, jak np. ukr�cenie bicza z piasku, zrobienie proszku z suszonej wody czy wbicie gwo�dzia w ziarnko maku itp. Diabe� w ko�cu porwa� Twardowskiego podst�pem, buduj�c karczm� o nazwie " Rzym". Czarodziej, b�d�c ju� w mocy diab�a, unoszony do piek�a, ratowa� si� modlitw�. W�wczas diabe� uciek� w pop�ochu, zostawiaj�c go zawieszonego mi�dzy niebem i ziemi�. Twardowski chwyci� si� ksi�yca i tam ju� pozosta�.
|
Szed� czarodziej przez rzeczk�,
Zgubi� z�ot� laseczk�,
A z ni� wszystkie swe czary,
Co ich mia� tam do pary!
Stan�� smutny nad rzek�,
�zy po brodzie mu ciek�.
Ka�dy teraz si� dowie,
�e to w lasce s� czary,
A on sobie - pan stary,
Jak ci wszyscy zwyczajni panowie...
Ewa Szelburg-Zarembina - Szed� czarodziej
| |
|
To w�a�nie ja - Czarodziej znany,
Przez wszystkie dzieci uwielbiany,
Bo jestem znawc� r�nych czar�w
I ile zechc� mam dolar�w,
Funt�w, z�ot�wek - nie od �wi�ta.
O jaki� z Ciebie chwalipi�ta!
Uwielbiam �arty, a na psoty
Nigdy nie zabraknie mi ochoty.
Zamieniam ludzi z�ych w kamienie,
Bo te� nie lubi� ich szalenie.
Dobrym - co zechc� - wyczaruj�.
Zwykle si� przez to dobrze czuj�.
Cho� miewam czasem zastrze�enia,
To spe�niam ludziom ich �yczenia!
Bo "czary-mary" dzia�a wsz�dzie.
Niechaj rado�nie tutaj b�dzie!
Agnieszka W�torek - Perypetie z magi�
|
Mo�e chcesz odwiedzi� zaczarowane miejsca z bajek,
spotka� si� z czarodziejami? To wcale nie jest trudne.
Wystarczy ksi��ka i odrobina wyobra�ni...
Frank Baum "Czarnoksi�nik z Krainy Oz"
Walt Disney "Czarodziej Merlin"
Natalia Ga�czy�ska "O wr�kach i czarodziejach"
Johann Wolfgang Goethe "Ucze� czarnoksi�nika"
Janusz Korczak "Kajtu� Czarodziej"
"Ksi�ga ba�ni i mit�w"
Artur Oppman "Pan Twardowski"
Christopher Paolini "Eragon"; "Najstarszy"
John Patience "Hokus - pokus: ksi�ga czarownic i czarownik�w"
Joanne Kathleen Rowling - seria o Harrym Potterze
John Ronald Reuel Tolkien "Hobbit czyli tam i z powrotem";
"W�adca Pier�cieni"
|
Bibliografia:
Antologia poezji dzieci�cej /wybra� i opracowa� Jerzy Cie�likowski. Wroc�aw, Zak�ad Narodowy im. Ossoli�skich 1981
Daxelmuller Christoph "Magia, wied�my i czarnoksi�nicy". Wroc�aw, Atlas 2004
Hill Douglas "Wied�my i czarownicy: poznaj �wiat magii, dzieje, tajemnice i wierzenia ludzi uprawiaj�cych magi�". Warszawa, Arkady 1998
Ksi�ga ba�ni i mit�w. Lublin, Wydawnictwo Pawe� Skokowski 2001
Martin Jerzy W. "O czarach - marach". �wierszczyk 2004 nr 22 s. 5-6
Tylicka Barbara "Bohaterowie naszych ksi��ek: przewodnik po literaturze dla dzieci i m�odzie�y". ��d�, Literatura 1999
W�torek Agnieszka "Dialogi wierszem pisane na okazje wci�� te same" (propozycje scenariuszy do przedstawie� szkolnych i nie tylko). Krak�w, Oficyna Wydawnicza "Impuls" 2005
|
|
|