Biblioteka w szkole Biblioteka w szkole
Szukaj: 
Aktualny numer 10/13
Na skróty
Aktualny numer
Prenumerata i zakup numerów archiwalnych
Archiwum
Zawartość wszystkich numerów "BwS"
w programie MOL
Wyszukiwarka
Informacje dla autorów
Sklep internetowy
Bibliografia materiałów repertuarowych dla szkół
Bank przydatnych
materiałów
Partnerzy
Galeria bibliotekarzy
KONTAKT
"Biblioteka w Szkole"
00-950 Warszawa
skr. pocztowa 109
email:
[email protected]
tel./fax 0-22 832 36 12
tel. 832 36 11
Bohaterowie bajek i ba�ni: krasnoludki

 

 

Czy to bajka, czy nie bajka,
My�lcie sobie, jak tam chcecie.
A ja przecie� wam powiadam:
Krasnoludki s� na �wiecie.
Nar�d wielce osobliwy.
Drobny - niby ziarnka w bani:
Je�li kt�re z was nie wierzy,
Niech zapyta starej niani.
W g�rach, w jamach, pod kamykiem,
Na zapiecku czy w komorze
Siedz� sobie Krasnoludki
W byle jakiej mysiej norze.
Pod kominem czy pod progiem -
Wsz�dzie ich napotka� mo�na:
Czasem kt�ry za kuchark�
Poobraca piecze� z ro�na...
Czasem skwark�w porwie z rynki
Albo li�nie cukru nieco
I pozbiera okruszynki,
Co ze sto�u w obiad zlec�.
Czasem w stajni z bicza trza�nie,
Koniom spl�ta d�ugie grzywy,
Czasem dzieciom prawi ba�nie...
Istne cuda! Istne dziwy!
Gdzie chce - wejdzie, co chce - zrobi,
Jak cie� chy�o, jak cie� cicho,
Nie od�egna� si� od niego,
Takie sprytne ma�e licho!
Zreszt� my�lcie, jako chcecie,
Czy kto chwali, czy kto gani,
Krasnoludki s� na �wiecie!
Spytajcie si� tylko niani.

Maria Konopnicka - O krasnoludkach i sierotce Marysi [fragm.]

 

 

Krasnoludek to przyjazna ludziom istota pojawiaj�ca si� cz�sto w literaturze polskiej i zagranicznej, szczeg�lnie w bajkach i ba�niach. Wyst�puje zar�wno w ba�niowej tradycji polskiej, jak i innych narod�w europejskich.

 

Jak wygl�daj� krasnoludki?

 

Najwi�ksi nawet niedowiarkowie potrafi� jednym tchem wymieni� kilka stereotypowych cech wygl�du krasnoludka: niewielki wzrost, d�uga, g�sta broda, wydatny nos, czerwona, spiczasta czapeczka i ci�my na nogach.

Jest na �wiecie kraj malutki,
Gdzie mieszkaj� krasnoludki,
Maj� domki z cienkiej s�omki,
Z kominami jak poziomki.
Krasnoludek, gdy jest m�ody,
Wcale nie ma jeszcze brody,
�adnych wa�nych spraw nie miewa,
Tylko bawi si� i �piewa.

Jan Brzechwa - Trzy weso�e krasnoludki [fragm.]

S�ownik J�zyka Polskiego m�wi o krasnoludkach tak:

"Krasnoludek - w ba�niach i wierzeniach ludu to istota malutkiego wzrostu, o du�ej g�owie, w czerwonym stroju, brodata, zwykle uwa�ana za dobrego ducha sprzyjaj�cego ludziom."

Polska nazwa krasnoludka, inaczej kra�ni�, krasnalek, kra�niak, pochodzi w�a�nie od charakterystycznej czerwonej czapeczki.
Inne nazwy krasnoludka to: krasnal, krasnolud, karze�ek, gnom, skrzat.

 

Budowa i ubi�r krasnoludka:

 

 

Czym zajmuj� si� krasnoludki?

 

Krasnoludki i im podobne istoty zalicza si� do duch�w opieku�czych. Niewielcy to opiekunowie, ale bardzo skuteczni i �yczliwi. Wed�ug wierze� ludowych, g��wnym zadaniem krasnoludk�w by�o pomaga� cz�owiekowi w pracach domowych i pomna�a� jego maj�tek. Tam, gdzie mieszkaj� krasnoludki, panuje dobrobyt i porz�dek. Oczywi�cie pomoc ta opiera si� na pewnych zasadach, w zale�no�ci od rodzaju i temperamentu krasnoludka. Pracuj� zazwyczaj noc� lub podczas nieobecno�ci gospodarzy.

 

 

Warto wspomnie� o szczeg�lnym duchu opieku�czym - Skarbniku, krasnoludku g�rniczym. I cho� nie jest to typowy duch domowy, to jego dzia�alno�� �ci�le ��czy si� z osob� cz�owieka. Strzeg�c skarb�w kopalni, strze�e r�wnie� bezpiecze�stwa pracy i ostrzega g�rnik�w przed niebezpiecze�stwem.

 

 

Krasnoludki z wszystkich miast
Urz�dzi�y w lesie zjazd.
Program zjazdu by� taki:
Po pierwsze -
Gdzie zimuj� raki?
Po drugie -
Czy brody s� dosy� d�ugie?
Po trzecie -
Czy zima mo�e by� w lecie?
Po czwarte -
Co robi�, �eby dzieci nie by�y uparte?
Po pi�te -
Sk�d wiadomo, �e zawsze po czwartku jest pi�tek?
Po sz�ste -
Dlaczego niekt�re orzechy s� puste?

 

Pierwszy m�wi� mia� najstarszy,
Ale tylko czo�o zmarszczy�;
Drugi m�wi� mia� najm�odszy,
Wi�c powiedzia� co�, trzy-po-trzy;
Potem g�uchy stre�ci� szeptem
Wszystko to, co s�ysza� przedtem;
�lepy m�wi� o kolorach,
Lecz przeoczy� co�, nieborak;
Za� niemowa opowiedzia�
O tym, czego sam nie wiedzia�.
Ma�kut milcz�c spojrza� wok�
I napisa� tak protok�:
"Krasnoludki z wszystkich miast
Urz�dzi�y w lesie zjazd.
O czym tam si� m�wi�o przez dwana�cie godzin,
To pana, prosz� pana, zupe�nie, ale to zupe�nie nie obchodzi!"

Jan Brzechwa - Krasnoludki

 

Gdzie mieszkaj� krasnoludki?

 

Trudno ustali� jeden rodzaj lokum zajmowanego przez krasnoludka. Z racji niewielkiego wzrostu zajmuje on r�nego rodzaju szczeliny, mysie nory, dziuple wiewi�rcze, rozpadliny skalne, szpary w pod�odze, k�ty pod piecem, a tak�e strychy i stodo�y.

 

 

Ale przede wszystkim krasnoludki �yj� w lesie, buduj�c swe domki pod grzybkami, kt�re nakrywaj� li��mi. Tylko niekiedy przenosz� si� w s�siedztwo siedzib ludzkich, zatrzymuj�c si� zw�aszcza przy starych budowlach. Sporadycznie zak�adaj� mieszkania w izbach - lecz jedynie u dobrych ludzi!

 

Krasnalek malutki
Mieszka pod pod�og�.
Zbiera okruszyny
Za sto�ow� nog�.

A dla kogo krasnal
Zbiera okruszyny?
Powiem wam w sekrecie:
Dla mysiej rodziny.

Czes�aw Janczarski - Krasnalek

 

Krasnoludkowa ksi�ga imion

  Najpopularniejsze skrzacie imiona to:

Apsik, Biedronek, B�ystek, Chwastek, Gapcio, Gburek, Ha�aba�a, Kosza�ek Opa�ek, M�draczek, M�drek, Modraczek, Mordziaczek, Nie�mia�ek, Osi�ek, P�aczek, Poziomka, Pracu�, S�omiaczek, �pioszek, Weso�ek, �agiewka, ��taszek.

 

Przez dzie� ca�y Hania
Szuka krasnoludka.
Mo�e jest w �opianach?
Mo�e w niezabudkach?

Mign�� jej przed chwilk�
W�r�d trawy na ��kach,
Lecz to by�a tylko
Czerwona biedronka.

Mign�� dalej jeszcze
Pod krzaczkiem stokroci:
Tu si� zaniebieszczy�,
Tam zn�w si� zaz�oci�.

Wanda Grodzie�ska -
Hania i krasnoludek [fragm.]

 

  Idzie krasnoludek
�cie�k� zagajnika,
A co ujdzie kawa�eczek,
O w�os si� potyka.
- O w�os si� potyka?
Bajki nie m�wcie mi.
- O w�os z brody,
Bo ma brod�
A� do samej ziemi.

Tadeusz Fangrat - Bajka nie bajka

 

 

Ale koniecznie przeczytajcie ksi��ki, kt�re potwierdzaj�
wyst�powanie krasnoludk�w w przyrodzie:

Hans Christian Andersen "Krasnoludek"
"Bajki o krasnoludkach"
Julian Ejsmond "Ba�� o ziemnych ludkach"
Jakub i Wilhelm Grimm "Ta�cz�ce krasnoludki"
Maria Kownacka "Krasnoludek Zmarzlaczek"
Maria Konopnicka "Na jagody"
Maria Konopnicka "O krasnoludkach i sierotce Marysi"
Zofia Kossak "Przygody Kacperka g�reckiego skrzata"
"Kr�lewna �nie�ka i siedmiu krasnoludk�w"
Lucyna Krzemieniecka "Opowie�ci krasnala Ha�aba�y"

 

 

Bajki i ba�nie wszyscy kochaj�
i ch�tnie g�o�no je czytaj�.
Krasnoludki tam mieszkaj�,
g��wki z kartek wychylaj�
i na Ciebie tam czekaj� -
w �wiat niezwyk�y zapraszaj�!

 

Bibliografia:

Duralska-Macheta Teresa "Chcecie, to wierzcie, chcecie, nie wierzcie�" �wierszczyk 2002 nr 11 s.

Grodzie�ska Wanda "�wierszczowa muzyka". Warszawa, Nasza Ksi�garnia 1970

Ma�czyk Maria "Wszystko o krasnoludkach: scenariusz sesji naukowej". Biblioteka w Szkole 2001 nr 10 s. 27

Szed� czarodziej: antologia wierszy dla dzieci / wyb�r i opracowanie Wies�aw Kot. Rzesz�w, Krajowa Agencja Wydawnicza 1986

http://pl.wikipedia.org/wiki/Krasnoludek

http://www.krasnale.pl/

 



wersja spakowana w formacie Microsoft Word (1033 KB)

dzia�: Kr�tkie gazetki na d�ugie przerwy