|
Biblioteka szkolna - centrum multimedialne i informacyjne szko�y - je�li chce si� dostosowa� do stawianych jej
wymog�w, powinna zatroszczy� si� o stworzenie witryny WWW. Nie trzeba dzisiaj nikogo przekonywa� o korzy�ciach p�yn�cych
z posiadania w�asnej strony w sieci Internet i nowocze�ni bibliotekarze powinni mie� tego �wiadomo��. Gdzie
zatem nale�y upatrywa� przyczyny ma�ej ilo�ci stron bibliotek szkolnych w Internecie?
Pierwsz� i zapewne podstawow� barier� jest brak odpowiednich umiej�tno�ci bibliotekarzy w zakresie znajomo�ci
podstaw j�zyka HTML, brak dost�pu do komputera. Te przeszkody mo�na jednak usun�� w bardzo prosty spos�b. Je�eli
bibliotekarz nie posiada wy�ej wymienionych umiej�tno�ci, nie powinien zapomina�, �e jego bibliotek� odwiedzaj�
uczniowie bardzo zainteresowani informatyk�. Odpowiednie zach�cenie i aktywizacja kilku uczni�w z pewno�ci�
spowoduje podj�cie przez nich prac nad stworzeniem strony WWW. My, bibliotekarze mo�emy wcze�niej ustali� z
uczniami, jak wyobra�amy sobie tak� witryn� i jakie tre�ci chcieliby�my tam umie�ci�, wykonanie strony zostawiaj�c
uczniom.
Drug� barier� jest cz�sto niezbyt jasne wyobra�enie bibliotekarza, co witryna powinna zawiera�. Pierwszym
krokiem w takim wypadku powinna by� "w�dr�wka" po sieci Internet w poszukiwaniu stron bibliotek szkolnych i
podpatrzenie, jak zrobili to inni. Mo�na wykorzysta� do tego celu adresy stron bibliotek szkolnych zgromadzone w
dziale "Biblioteki szkolne w Internecie" na Serwisie Informacyjnym dla Nauczycieli Bibliotekarzy (http://www.oeiizk.waw.pl/~magister/bib_szkol.html
) W ten spos�b - po odwiedzeniu kilku lub kilkunastu witryn - zaczniemy mie� wyobra�enie, jakie elementy i tre�ci
strona powinna zawiera�.
Kolejny krok to stworzenie w�asnego projektu. Nale�y si� jednak wcze�niej zastanowi�, co mo�emy i co chcemy
umie�ci� na stronie naszej biblioteki. Poniewa� cz�sto sprawia to trudno��, spr�buj� zaproponowa� pewne
elementy witryny WWW biblioteki szkolnej, kt�re mo�na wykorzysta�.
Zacznijmy wi�c od strony g��wnej. Jest ona najwa�niejszym elementem witryny i powinna by� skonstruowana tak, aby
potencjalny u�ytkownik sieci zainteresowa� si� na tyle mocno, aby si� w ni� wg��bi�. Elementami niezb�dnymi
strony g��wnej s� dane oficjalne - nazwa i adres biblioteki, telefon lub inny kontakt. Mo�na do tego do��czy�
logo lub exlibris - je�li biblioteka taki posiada. Te informacje umieszczane s� zwykle w nag��wku strony.
Centraln� cz�� mo�emy przeznaczy� np. na informacje dotycz�ce godzin pracy biblioteki i kontaktu z bibliotek�.
Mo�na te� umie�ci� fotografi� biblioteki lub inny element graficzny, tematycznie zwi�zany z czytelnictwem, ksi��kami.
Nale�y przy tym pami�ta� o unikaniu zbytniego prze�adowania strony elementami graficznymi. Zawsze powinny by�
zachowane w�a�ciwe proporcje mi�dzy tre�ci� i grafik�.
Innymi elementami, kt�re mog� si� znale�� na stronie g��wnej s�: rozdzielczo�� zalecana do ogl�dania tej
strony, kontakt z webmasterem i data ostatniej aktualizacji. Warto tu wykorzysta� mo�liwo�ci jakie daje nam
JavaScript, aby data ostatniej aktualizacji by�a generowana automatycznie. Poni�ej znajduje si� skrypt odpowiadaj�cy
za wy�wietlanie daty ostatniej aktualizacji. Nale�y umie�ci� go w �r�dle strony g��wnej.
<script language="JavaScript">
function initArray() {
this.length = initArray.arguments.length
for (var i=0;i<this.length;i++)
this[i+1] = initArray.arguments[i]}
var MOYArray = new initArray("stycznia", "lutego", "marca", "kwietnia",
"maja", "czerwca", "lipca", "sierpnia","wrze�nia", "pa�dziernika",
"listopada", "grudnia");
var LastModDate = new Date(document.lastModified);
document.write("Aktualizacja strony:<br>");
document.write(LastModDate.getDate()," ");
document.write(MOYArray[(LastModDate.getMonth()+1)]," ");
document.write((LastModDate.getYear()),"r.");
</script>
Menu, czyli spis tre�ci ca�ej witryny umieszczony na stronie g��wnej (zwykle z lewej strony, ale to kwestia
dowolna) powinien by� przemy�lany, skonstruowany przejrzy�cie i jednoznacznie. Warto przed wykonaniem tej czynno�ci
pos�u�y� si� o��wkiem i kartk� papieru i narysowa� jego plan. Menu witryny biblioteki szkolnej mo�e zawiera�
nast�puj�ce elementy:
- Informacje og�lne (godziny pracy, informacje o pracownikach).
- Ksi�gozbi�r (struktura i stan ilo�ciowy ksi�gozbioru - mo�na podzieli� i om�wi� kolejno poszczeg�lne
cz�ci ksi�gozbioru, np. ksi��ki, czasopisma, zbiory multimedialne, kasety video, p�yty CD).
- Czytelnictwo lub Statystyka (mo�na dokona� podzia�u na archiwum statystyki (je�li posiadamy dane
statystyczne z poprzednich lat) i statystyk� bie��c� /miesi�czn�, semestraln�, roczn�/).
- Aktualno�ci (og�oszenia o konkursach, apelach, spotkaniach z ciekawymi lud�mi, imprezach czytelniczych
organizowanych przez bibliotek�).
- Troch� teorii (rodzaje katalog�w, rodzaje dokument�w, budowa ksi��ki, rodzaje �r�de� informacji, opis
bibliograficzny itp.).
- Lektury on - line (fragmenty lub pe�ne teksty lektur szkolnych).
- Download (pe�ne teksty lektur szkolnych w formie spakowanych plik�w do pobrania na komputer w domu).
- Pomoce dla bibliotekarzy lub Publikacje (scenariusze zaj�� z edukacji czytelniczej i medialnej, konspekty
konkurs�w, imprez czytelniczych, apeli, scenariusze rocznicowe itp.).
- Kalendarz rocznicowy
- Dobre rady (porady dla uczni�w, np. jak pisa� wypracowania, jak �ci�ga�, jak si� uczy�, jak sporz�dza�
notatki, jak organizowa� przyj�cia itp.).
- Historia biblioteki (warto wykorzysta� fotografie do uzupe�nienia tekstu).
- Aktyw biblioteczny (informacje o grupach dzia�aj�cych w ramach aktywu bibliotecznego, realizowanych
zadaniach).
- Wydarzenia (opisy wszelkiego rodzaju imprez, konkurs�w itp. kt�re biblioteka organizowa�a lub by�a
uczestnikiem /galeria zdj��/).
- Tw�rczo�� czytelnik�w (miejsce do publikowania utwor�w literackich dzieci i m�odzie�y).
- Prace uczni�w (wszelkiego rodzaju pomoce dydaktyczne opracowane przez uczni�w, np. opracowania temat�w z j�zyka
polskiego, historii, geografii, referaty, albumy itp.).
- Historia ksi��ki.
- Historia bibliotek.
Przedstawione powy�ej propozycje nie wyczerpuj� mo�liwo�ci cz�ci sk�adowych menu. Ka�da biblioteka prowadzi
z pewno�ci� inny rodzaj dzia�alno�ci bibliotecznej czy wychowawczej i menu nale�y dostosowa� do specyfiki pracy w ka�dej
plac�wce.
Kiedy tworzymy serwis WWW zastanawiamy si� nad tym, jak sprawdzi�, czy serwis ten cieszy si� popularno�ci�.
Liczniki s� do�� prymitywnym sposobem okre�lania popularno�ci serwisu WWW; daj� tylko og�ln� wiedz� na temat
ilo�ci odwiedzin strony wliczaj�c w to tak�e prze�adowania strony, testy webmasterskie itp. informacja o osobie, kt�ra
odwiedzi�a strony serwisu ograniczy si� do tego, �e warto�� licznika zwi�kszy si� o jeden punkt. Z uwagi na ma��
ilo�� informacji o odwiedzaj�cych, liczniki s� wskazane do zastosowa� nieprofesjonalnych.
Statystyka odwiedzin stron WWW jest zaawansowana form� 'licznika', kt�ry nie tylko pokazuje ile os�b odwiedzi�o
stron�, a tak�e udost�pnia szereg innych, ciekawych informacji o ka�dym odwiedzaj�cym. Bezp�atn� us�ug� tego
typu oferuje serwis webmedia.pl (http://wwww.webmedia.pl). STAT4U jest programem do generowania statystyk odwo�a� do
stron WWW. Po wype�nieniu odpowiedniego formularza w naszym systemie i wklejeniu otrzymanego poczt� kodu HTML na stron�,
dla kt�rej ma by� naliczana statystyka odwiedzin (z regu�y umieszcza si� ten kod na stronie g��wnej) uzyskuje si�
mo�liwo�� dok�adnego �ledzenia ogl�dalno�ci prowadzonego przez nas serwisu.
Mo�na przyj��, �e przedstawione powy�ej elementy s� wystarczaj�ce, aby stworzy� w miar� funkcjonaln� stron�
g��wn� witryny i przyst�pi� do budowy kolejnych stron. Oczywi�cie nale�y doda� do tego odpowiedni� opraw�
graficzn� (t�o, styl czcionki, kolor czcionki itp.).
Bibliotekarze nie powinni te� zapomnie� o bardzo wa�nej czynno�ci, jak� jest umieszczenie odpowiednio sformu�owanych
s��w kluczowych. Meta element KEYWORDS jest usytuowany zazwyczaj po tagach TITLE i DESCRIPTION w nag��wku
dokumentu HTML:
<HEAD>
<TITLE>Tytu� dokumentu</TITLE>
<META NAME="DESCRIPTION" CONTENT="Opis dokumentu HTML">
<META NAME="KEYWORDS" CONTENT="Twoje s�owa kluczowe lub frazy, oddzielone przecinkami">
</HEAD>
Obecne wyszukiwarki zacz�y przywi�zywa� coraz mniejsz� wag� do elementu KEYWORDS, a skupi�y si� na tre�ci
serwis�w, nadal jednak indeksuj� s�owa kluczowe. Przy ustalaniu rankingu znalezionych stron element KEYWORDS jest ma�o
znacz�cym czynnikiem, jednak w dobie olbrzymiej konkurencji w Internecie warto wykorzystywa� ten element - mo�e on
podnie�� pozycj� serwisu w wyszukiwarkach.
Przed publikacj� stron WWW w Internecie nale�y te� sprawdzi�, czy polskie litery u�yte na stronach s�
zakodowane wed�ug standardu ISO-8859-2. Programy do Windows zazwyczaj ustawiaj� kodowanie Windows-1250, kt�re mo�e
sprawi� k�opoty przegl�darkom pracuj�cym pod kontrol� innych system�w operacyjnych. Do konwersji "polskich
ogonk�w" z Win-1250 na ISO-8859-2 s�u�� specjalne programy, np. Ogonki 97.
Wreszcie nadchodzi pora na opublikowanie strony w Internecie. Wcze�niej nale�y si� upewni�, czy pliki stworzone
przez nas s� gotowe do wys�ania. Nale�y je umie�ci� w jednym folderze. Plik przeznaczony na stron� g��wn� nale�y
nazwa� index.html, poniewa� jest on domy�lnie uznawany za stron� startow� przez wi�kszo�� serwer�w WWW.
Najprostszym sposobem publikacji stron WWW jest skorzystanie z us�ug bezp�atnych serwis�w. W wielu przypadkach
wraz z za�o�eniem konta e - mail automatycznie zostaje przydzielona przestrze� na WWW. Aby za�o�y� takie konto,
wystarczy wej�� na stron� serwisu i wybra� opcj� zak�adania konta WWW. Po za�o�eniu konta nale�y si� dowiedzie�
o adres serwera FTP, za pomoc� kt�rego mo�na opublikowa� stron� - informacje te znajduj� si� na stronie serwisu.
Posiadanie witryny na bezp�atnym serwerze przewa�nie wi��e si� z pewnymi ograniczeniami. Zazwyczaj oferowana u�ytkownikom
przestrze� dyskowa jest limitowana, a umieszczenie strony wymaga przestrzegania regulaminu. Nale�y wi�c sprawdzi�,
ile miejsca mo�emy przeznaczy� na nasz� stron� w ramach swojego konta.! Je�eli oka�e si�, �e ��czny rozmiar
wszystkich zbior�w jest za du�y, nale�y zmniejszy� rozmiary wybranych grafik.
Warto pami�ta�, �e strony WWW u�ytkownik�w nie s� archiwizowane - operatorzy bezp�atnych serwis�w nie wykonuj�
ich kopii bezpiecze�stwa. Zalecane jest zatem zachowanie kopii zapasowej strony we w�asnym komputerze.
Rozpoczynaj�c przesy�anie plik�w, nale�y mie� dowolnego klienta FTP (File Transfer Protocol, czyli protok�
transmisji plik�w). Przy u�yciu program�w tego typu mo�na pliki wysy�a� na odleg�y serwer i pobiera� na lokalny
dysk. Procedura logowania si� na serwerze FTP w ka�dym przypadku wygl�da podobnie i obejmuje kolejno: zdefiniowanie
adresu serwera, podanie identyfikatora i has�a u�ytkownika, a nast�pnie nawi�zanie po��czenia. Popularnymi
klientami FTP s� CuteFTP, WS_FTP czy te� program Windows Commander, kt�ry posiada wbudowanego klienta FTP. Do przesy�ania
plik�w mo�na te� wykorzysta� fakt, �e popularne przegl�darki internetowe tak�e wyposa�ono w narz�dzia do
publikowania stron na serwerze. Do Internet Explorera do��czony jest Kreator publikacji w sieci Web i publikacja
stron za jego pomoc� przebiega bardzo prosto. Kiedy nasza strona jest ju� opublikowana, mo�na zarejestrowa� j� w
popularnych wyszukiwarkach, na przyk�ad pod adresem http://www.start.net.pl/rejestrator.htm znajdziemy Turbo
Rejestrator, kt�ry umo�liwia rejestracj� strony internetowej w 34 najwa�niejszych wyszukiwarkach polskich i zagranicznych;
Teoretycznie jeste�my ju� przygotowani do stworzenia naszej witryny. Pozosta� jeszcze dob�r odpowiedniego narz�dzia
i samo wykonanie strony. Jak stworzy� stron�? Wybra� pisanie w Notatniku, czy jeden z wielu dost�pnych program�w
generuj�cych strony WWW? Nie podam gotowej recepty, nie podpowiem, kt�ry program jest najlepszy, wychodz�c z za�o�enia,
�e dobre dla nas jest to narz�dzie, kt�re znamy i dzi�ki kt�remu osi�gniemy zamierzony cel - stworzenie strony WWW
w�asnej biblioteki. Wyb�r edytor�w tekstowych jest ogromny. Pocz�tkuj�cym polecam programy polskiej produkcji, kt�re
nie ust�puj� mo�liwo�ciami uznanym produktom zagranicznym. Ich podstawow� zalet� jest to, �e s� po polsku, a
ponadto rozwi�zuj� polski problem ogonkowy. Warto tak�e zajrze� na stron� http://www.pckurier.pl/html,
gdzie znajduje si� Kurs HTML Paw�a Wimmera. Polecam tak�e stron� http://www.cnl.pl/Webmasterstwo/,
gdzie znale�� mo�na bardzo du�o link�w do miejsc, m�wi�cych o zagadnieniach zwi�zanych z tworzeniem stron
WWW.
Wszystkim bibliotekarzom - webmasterom przypominam: Pami�tajcie - nie ma sko�czonej strony - nie zapominajcie
o aktualizacji witryny. �ycz� cierpliwo�ci w pracy nad witrynami w�asnych bibliotek, maj�c nadziej�, �e
podane wskaz�wki i porady oka�� si� przydatne.
Bo�ena Boryczka
nauczyciel konsultant
O�rodek Edukacji Informatycznej
i Zastosowa� Komputer�w
w Warszawie
Poradnik dla tw�rc�w stron www bibliotek szkolnych
|
|