Biblioteka w szkole Biblioteka w szkole
Szukaj: 
Aktualny numer 10/13
Na skróty
Aktualny numer
Prenumerata i zakup numerów archiwalnych
Archiwum
Zawartość wszystkich numerów "BwS"
w programie MOL
Wyszukiwarka
Informacje dla autorów
Sklep internetowy
Bibliografia materiałów repertuarowych dla szkół
Bank przydatnych
materiałów
Partnerzy
Galeria bibliotekarzy
KONTAKT
"Biblioteka w Szkole"
00-950 Warszawa
skr. pocztowa 109
email:
[email protected]
tel./fax 0-22 832 36 12
tel. 832 36 11
Halina Stolarz - Zapomniane zwyczaje zwi�zane z obchodzeniem Wielkiego Tygodnia

(Na �rodku sceny stoi st� przykryty bia�ym obrusem, w widocznym miejscu wisi kalendarz z zaznaczonymi dniami Wielkiego Tygodnia)

Dziecko I:

Wielkanoc to najstarsze i najwa�niejsze �wi�to chrze�cijan . Obchodzone na pami�tk� zmartwychwstania Jezusa. Poprzedza j� Wielki Tydzie�, w kt�rym wierni prze�ywaj� zdarzenia sprzed 2 tys. lat.

Przedstawiamy tradycje zwi�zane Wielkim tygodniem. Te zapomniane, i te kt�re jeszcze dzi� s� obchodzone.

Palmy wielkanocne

(dzieci przy stole stroj� palmy)

Dziecko II:

Wielki Tydzie� zaczyna si� od strojenia palm. Strojenie palm i ich �wi�cenie w Niedziel� Palmow� nawi�zuje do wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Palmy po dzie� dzisiejszy stanowi� nie tylko element zdobniczy w domach, ale maj� r�wnie� szerokie znaczenie i zastosowanie w ludowej kulturze.

Po �wi�ceniu zatyka si� palm� przed g��wnym wej�ciem do domu ,�eby chroni�a przed piorunami ca�y dom i rodzin�. Dawniej po przyj�ciu z ko�cio�a ch�opcy bili dziewczyny palmami po nogach na znak "�eby zdrowe by�y i by je nogi nie bola�y" a po r�kach "�eby by�y pracowite".

Jednak ta tradycja pozosta�a tylko we wspomnieniach starszych ludzi.

�wi�teczne porz�dki

Dziecko III:

Przed Wielkanoc� robimy wielkie �wi�teczne porz�dki, nie tylko po to, by mieszkanie l�ni�o czysto�ci�. Porz�dki maj� tak�e symboliczne znaczenie- wymiata�y z mieszka� zim�, a wraz z ni� wszelkie z�o i choroby.

(dzieci zrywaj� kartki z kalendarza a� do �rody)

Wielka �roda

Dziecko IV:

Kolejnym wa�nym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka �roda. Dawniej m�odzie�, zw�aszcza ch�opcy topili Judasza. Ze s�omy i starych szmat robiono wielk� kuk��, kt�r� wleczono na �a�cuchach po ca�ej okolicy. Po drodze ustawiali si� gapie, kt�rzy ok�adali kuk�� kijami. Na koniec wrzucano Judasza do wody. Wymierzonej w ten spos�b sprawiedliwo�ci stawa�o si� zado��.

( dzieci zrywaj� nast�pn� kartk� z kalendarza)

Wielki czwartek

Dziecko V:

W Wielki Czwartek wierzono , �e woda nabiera niezwyk�ej mocy- dodaje dziewczyn� urody.

W tym dniu wchodzono do lodowatej wody. Chocia� �ama�o w ko�ciach, dr�twia�y nogi- zanurzano si� w wodzie. P�niej panny bieg�y do domu sprawdzi� w lusterku czy znik�y piegi, krosty.

Wielki Pi�tek

Dziecko VI:

Wielki Pi�tek to najsmutniejszy dzie� w roku. Chrystus skona� po d�ugich m�kach i �mier� zatriumfowa�a. �mier� czyli z�o. Dzwony milkn�. Kiedy milkn� dzwony, rozlega si� d�wi�k drewnianych ko�atek. Obyczaj ten by� okazj� do urz�dzania psot. M�odzie� biega�a po wsi z grzechotkami, strasz�c wszystkich. Do dzi� zachowa� si� zwyczaj obdarowywania dzieci w Wielkim Tygodniu grzechotkami.

(dzieci przebiegaj� przez widowni� z ko�atkami)

Wielka sobota

(na scen� wchodzi ch�opiec z koszykiem jaj)


Ch�opiec:

- Znios�a mi kura jajek 6
- pytam wi�c kur�
- czy mog� zje��?


Kura:

Ko.. ko.. ko..
- ani sadzonych, ani na twardo,
i jajecznicy nie!
nie dam!
cho�bym mia�a p�kn��!
nie!


Ch�opiec:

Wi�c pytam grzecznie kury:
- czy mog� utrze� te jaja na kogiel mogiel?
Spojrza�a na mnie jak na os�a
i zagdaka�a, wielce wynios�a, �e:


Kura:

Jaja na pisanki znios�am.!

(na scen� wchodz� dzieci przebrane za pisanki i �piewaj� piosenk� pt. "Pisanki, pisanki")


Dziecko VII:

Zwyczaj malowania jaj na Wielkanoc wywodzi si� jeszcze ze starych tradycji magii poga�skiej.

Jajko by�o symbolem odradzaj�cych si� na wiosn� si� przyrody. W wielk� sobot� �wi�ci si� jajka.

Dawniej tak jak i teraz najpierw si� je gotuje. W dawnych czasach wierzono ,�e pisanka uchroni dom przed nieszcz�ciem. Zakopana pod nowo wybudowanym domem mia�a przynie�� pomy�lno��. Rzucona w ogie�- gasi�a po�ar. Umieszczona w oknie chroni�a dom przed uderzeniem pioruna.

Poniedzia�ek

(na scen� wbiegaj� z piskiem dzieci ,polewaj�c si� wod�)

Dziecko VIII:

A w poniedzia�kowy ranek- pisk , krzyk, �miechy
Ca�a wie� tu biegnie
�migus- dyngus
Dyngus- �migus
Nie kryj�e si�, nie wymiguj
Bo dzi� ka�dy stary, m�ody
Nie uniknie wiadra wody.

W wielkanocny poniedzia�ek stary zwyczaj ka�e oblewa� si� wzajemnie wod� i wo�a� przy tym" �migus- dyngus" Zdarza�o si�, �e ca�ymi wiadrami oblewano co �adniejsze panny. I chocia� czasem suchej nitki na nich nie zostawiano, wszyscy �miali si� i bawili oblewaj�c si� wzajemnie i nikt si� nie gniewa�.

(przez �rodek widowni id� ch�opcy z kolorowym kurkiem)

Ch�opcy:

Od podw�rka do podw�rka
id� ch�opcy nios� kurka.
A niezwyk�y jest to kurek.
Skrzyd�a z dykty, ogon z pi�rek
Grzebieniasty, kolorowy
Wielkanocny- dyngusowy!.
Ju� przystaje pod okienkiem
I zaczyna sw� piosenk�:


Idzie lato, zima schodzi
Nasz kogutek boso chodzi
Dajcie, dajcie chocia� grosik
Niech kogucik butki nosi.


(z okienka wygl�da dziewczynka)

Ch�opcy:

Za stodo�� �cie�ka
chowaj matko pieska
masz c�reczk� �adn�
to ci j� ukradn�.

Kiedy gospodyni by�a chytra, ni drzwi , ni okna nie otwiera�a
I niczym kurka nie chcia�a obdarowa� , to taka jej piosenka brzmia�a kogutkowa:

Ch�opcy:

A w tej cha�upinie
Sk�pa gospodyni
Niech kureczka czym� obdarzy
B�dzie jej si� w polu darzy�
Oj darzy�, darzy�.


(gospodyni otwiera drzwi i daje ciasto, ser, czy jajka)

Dziecko IX:

I tak w�drowali ch�opcy po wsi , od domu do domu nios�c kurka. A bywa�o przy tym du�o �miechu.

Zwyczaj chodzenia z kurkiem w niekt�rych regionach Polski zachowa� si� do dzi�

Wszyscy:

Wielkanocne obyczaje
Wszyscy dobrze znamy
Pami�tamy o nich
Gdy przy stole si� zbieramy
Pi�kna i rodzinna jest polska Wielkanoc

Siada mama przy stole
A przy mamie tata
I my.

Wiosna na nas zza firanek zerka
A pstrokate pisanki chc� ta�czy� walczyka
Wpu��my wiosn�
Niech s�o�cem zab�y�nie nad sto�em.
Wielkanocne �wi�towanie jak wiosna weso�e.

Opracowa�a mgr Halina Stolarz
Szko�a Podstawowa Jordan�w.

Przy opracowaniu scenariusza wykorzystano materia� zawarty w nast�puj�cych publikacjach:

  1. Wiera Badalska "Jedzie kurek wielkanocny" , "�wierszczyk" nr 8 /92
  2. El�bieta Brzoza " Lany poniedzia�ek" , "�wierszczyk" nr 13/89
  3. Ryszard Przymus "Wielkanoc, Wielkanoc" , ‘�wierszczyk" nr 16/87
  4. Halina Szayerowa "Pisanki, pisanki" , "Szed� czarodziej" KAW Rzesz�w 1986r.

Powr�t