1. Internet - dostęp i wykorzystanie w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych w latach 1996-2001 /na podstawie literatury/
    
   1. Dane, a właściwie ich brak

      Niestety, badania prowadzone w ostatnich latach nad stanem bibliotek szkolnych i pedagogicznych, nie przynosz± konkretnych danych na temat liczby bibliotek, które dysponuj± przył±czeniem do sieci Internet, co dałoby obraz popularności tej sieci i możliwości korzystania nauczycieli - bibliotekarzy, pracowników bibliotek szkolnych i pedagogicznych z dobrodziejstw tego medium.

      Resort edukacji, podaj±c dane liczbowe na temat sieci swoich bibliotek w 25. numerze Biblioteki Reformy w 2000 roku nie wspomina ani słowem na ten temat.^[1]

      Podobnie ostatnie dostępne dane dotycz±ce stanu bibliotek szkolnych opublikowane przez "Bibliotekę w Szkole" na podstawie sondażu przeprowadzonego przez Krajow± Sekcję Bibliotekarsk± ZG ZNP w II kwartale 2000 r. wśród 511 szkół z 8 województw nie podaj± takiej informacji.^[2] Do dziś MEN nie opublikował wyników ankiety na temat bibliotek szkolnych przeprowadzonej wiosn± 2000 r. Zawierała ona pytania dotycz±ce Internetu w bibliotece, a jej kwestionariusz do dziś jest widoczny na stronach MENiS:
      http://www.men.waw.pl/aktual/oswiata/ar-2000/syt_bib1.htm

      Badania ankietowe przeprowadzone w kwietniu 1996 r. przez Pedagogiczn± Bibliotekę Wojewódzk± m. st. Warszawy im. Komisji Edukacji Narodowej na prośbę Departamentu Kształcenia Ogólnego MEN wykazały, że wśród 43 pedagogicznych bibliotek wojewódzkich, które odpowiedziały na ankietę 16 (37,2%) w ogóle nie posiadało komputerów, tylko 2 miały dostęp do Internetu, zaledwie 8 planowało takie podł±czenie.^[3]

      W wykazie linków do witryn bibliotek polskich serwisu EBIB znajdujemy adresy do 31 stron www bibliotek pedagogicznych (http://ebib.oss.wroc.pl/linki/bibl-typ.html#PEDAG)  i 12 bibliotek szkół średnich (http://ebib.oss.wroc.pl/linki/bibl-typ.html#top).
       

   2. Informacje z prasy bibliotekarskiej 1996-2001

      Polska prasa fachowa ("Bibliotekarz", "Biblioteka w Szkole", EBIB, "Poradnik Bibliotekarza" za lata 1996-2001) zamieszczała sporadycznie informacje na temat wykorzystania Internetu w pracy biblioteki szkolnej czy pedagogicznej, co potwierdzałoby wyżej postawion± tezę o wyj±tkowości tego zjawiska w latach dziewięćdziesi±tych.^[4]

      Wykorzystywany przez szereg lat przez bibliotekarzy szkolnych poradnik pt.: "Komputer w bibliotece szkolnej", opublikowany na łamach "Biblioteki w Szkole" w roku 1996^[5] przedstawiał w prosty sposób etapy komputeryzacji biblioteki i korzyści z niej wynikaj±ce. Rolę Internetu autorzy poradnika widzieli przede wszystkim w zakresie wymiany informacji między bibliotekami szkolnymi i pedagogicznymi : "... do czasu, kiedy biblioteki szkolne będ± miały powszechny dostęp do sieci regionalnych, ogólnokrajowych lub światowych, dzięki czemu będ± mogły na przykład korzystać z informacji zawartych w bazach danych najbliższych bibliotek [dlaczego tylko najbliższych? - dop. mój B.S.] lub wojewódzkiej biblioteki pedagogicznej, musz± zadowolić się najczęściej pojedynczymi komputerami, co najwyżej poł±czonymi w sieć lokaln±."^[6] Poszerzenie możliwości informacyjnych biblioteki skomputeryzowanej w stosunku do biblioteki z tradycyjnym warsztatem wyszukiwawczym rozumiano jako rozszerzenie usług biblioteki o łatwość wykonania i wydrukowania zestawienia bibliograficznego, wdrażanie uczniów do samodzielnego wyszukiwania informacji w zautomatyzowanych katalogach i kartotekach biblioteki, co zdecydowanie podnosi jej atrakcyjność i sprawia, że system komputerowy może być wykorzystany jako środek dydaktyczny w trakcie zajęć w bibliotece i zajęć przedmiotowych oraz do samodzielnej nauki, pisania zadań domowych czy referatów, a także poszukiwań rozszerzaj±cych własne pasje i zainteresowania (wykorzystanie programów edukacyjnych na CD-ROM).^[7]

      Druga grupa zastosowań komputera w bibliotece szkolnej dotyczyła korzyści użytkowych dla bibliotekarza z wszystkimi dobrodziejstwami dobrego programu obsługi biblioteki, jednak również bez wzmianki o wykorzystaniu Internetu.^[8]

      Inne doniesienia prasowe omawianych lat bardzo oszczędnie informowały o wykorzystaniu Internetu w bibliotekach, zarówno szkolnych, jak i pedagogicznych. Pisano o kartotekach metodycznych w bibliotekach pedagogicznych - tradycyjnych^[9], o pracy wydziałów informacyjno - bibliograficznych pedagogicznych bibliotek wojewódzkich - jeszcze bez Internetu.^[10] Biblioteki pedagogiczne uskarżały się raczej na fataln± sytuację finansow± (zwłaszcza po grudniu 1998r.) i na dość duże zapóźnienie w komputeryzacji tych placówek.^[11] Artykuły dotycz±ce bibliotek szkolnych relacjonowały kolejne etapy komputeryzacji, na ogół w programie MOL, korzyści z przył±czenia komputera bibliotecznego do sieci wewn±trzszkolnej i - wyj±tkowo - technicznych szczegółów podł±czenia do Internetu.^[12]

      O ile w II połowie lat 90. relacje z dużych, dobrze zorganizowanych bibliotek szkolnych przedstawiały je jako placówki skomputeryzowane lub w trakcie tego procesu^[13], to dopiero pod koniec tych lat i po roku 2000 pojawiły się bardziej entuzjastyczne wieści od bibliotekarzy, którym udało się doprowadzić do przył±czenia komputerów bibliotecznych do Internetu (jak wiadomo w szkole w bardziej uprzywilejowanej sytuacji s± zawsze pracownie komputerowe). W 1996 roku autor jednego z artykułów pisał : "now± i niestety wci±ż jeszcze drog± ofert± jest upowszechnianie dostępu do zbiorów informatycznych emitowanych poprzez sieć Internet. (...) Komputer podł±czony do tej sieci powinien być w większości placówek oświatowych na świecie - umiejscowiony przede wszystkim w bibliotece, a dopiero potem w pracowniach informatycznych."^[14] W tych placówkach, gdzie finansowo pomysł wsparli sponsorzy, jak np. w bibliotece Liceum Ogólnokształc±cego w Olecku^[15], dość szybko doszło do podł±czenia komputerów bibliotecznych do sieci. Dodajmy, że często było to 1, czasem 2 stanowiska non stop oblegane przez uczniów, bibliotekarze donosili o tygodniowych zapisach.^[16] Od tego czasu (1997) na łamach "Biblioteki w Szkole" zamierzano publikować pomysły na pokonywanie trudności zwi±zanych e szkolnym obcowaniem z sieci±, propozycje zajęć i ciekawych adresów, ale już dzisiaj - z perspektywy czasu - można zauważyć, że nie wywołało to zbyt dużego oddźwięku. Korzystanie ze światowej sieci nie było jeszcze na tyle powszechne i tematyka ta pozostawała wci±ż w sferze nowinek warsztatowych.
       

   3. Większość scenariuszy i konspektów zajęć (np. dotycz±cych wyszukiwania informacji w zbiorach biblioteki, tworzenia kalendarzy szkolnych, gazetek szkolnych i bibliotecznych, korzystania z innych bibliotek) nie inspirowało do wykorzystania Internetu, najprawdopodobniej ich autorzy jeszcze nie korzystali z tego narzędzia w swoich placówkach. U progu roku 2000 pojawiły się pierwsze próby wykorzystania Internetu na pozalekcyjnych zajęciach w bibliotece na temat integracji europejskiej - do wyszukania informacji o krajach europejskich, nawi±zania kontaktu poprzez pocztę elektroniczn± z uczniami innych szkół, wymianę informacji o szkole, kołach zainteresowań, itp.^[17] Zaczynaj± się też pojawiać pierwsze spisy przydatnych adresów edukacyjnych stron www, najpierw bardzo wycinkowe, ich wartość polegała raczej na zachęceniu do zainteresowania się nowym źródłem informacji, zwróceniu uwagi na konieczność rozważnego wyboru i umiejętności oceny jakości stron dla potrzeb procesu dydaktycznego.^[18] W 10. numerze "Poradnika Bibliotekarza" z tego roku w specjalnym dodatku pt. Zasoby informacyjne Internetu dla nauczycieli bibliotekarzy zamieszczono podręczny wykaz ważnych adresów, z którym już śmiało można serfować po najważniejszych bibliografiach, katalogach, bazach danych, bibliotekach oraz serwisach informacyjnych o najważniejszych dla nauczycieli - bibliotekarzy kwestiach.^[19] Bibliotekarze z własnej inicjatywy zaczynaj± tworzyć kartoteki wartościowych adresów, doceniaj±c rolę Internetu jako nowego narzędzia informacji, choć wci±ż jeszcze można spotkać różne opinie na temat jego powszechności i przydatności - od : "Internet jest wci±ż dla większości nauczycieli medium nowym i tajemniczym"^[20] do jednostkowych wypowiedzi typu :"Internet zawitał na dobre do biblioteki"^[21] Zaczynaj± się też pojawiać bardziej szczegółowe kwestie zwi±zane z korzystaniem z międzynarodowej sieci. Seweryn Dobrzelewski na łamach "Poradnika Bibliotekarza" w cyklu "Internet w bibliotece" pisze kolejno : "Od czego zacz±ć?", "Poznajemy przegl±darkę", "Wyszukiwanie informacji na stronach www", "Poczta elektroniczna", "Listy dyskusyjne", "Wyszukiwanie plików anonimowych FTP", "Internetowe pogaduszki", "Telnet".^[22] Porady techniczne - jak skomputeryzować bibliotekę, jak zaplanować podł±czenie do Internetu, jak korzystać z internetowych baz danych, dlaczego warto mieć własn± stronę www, czy warto skanować drogocenne dzieła i udostępniać je przez Internet^[23]  - pojawiaj± się w prasie coraz częściej.^[24] Zapowiedzi± głębszej refleksji nad wykorzystaniem Internetu może być wypowiedź Małgorzaty Kisilowskiej, traktuj±ca o specyfice publikacji elektronicznych jako komunikatów, kwalifikacjach ich odbiorców i konieczności tworzenia zasad korzystania z sieci przez najmłodszych.^[25]

      Stale docierały informacje o niewystarczaj±cym dostępie bibliotek pedagogicznych do Internetu. Dlatego w relacjach bibliotekarzy pedagogicznych sporadycznie znajdujemy wzmianki o użyciu Internetu w codziennej pracy.^[26] Po reformie administracyjnej i oświatowej biblioteki te (a zwłaszcza filie) znalazły się w katastrofalnej sytuacji finansowej i właściwie walczyły o przetrwanie, często były to placówki bez budżetów na zakup zbiorów, zagrożone były też etaty pracowników. Dlatego "jak wyst±pienie kabaretowe zabrzmiało stwierdzenie jednego z wiceministrów na naradzie dyrektorów bibliotek pedagogicznych, by informacje o reformie czerpać ze strony internetowej - pisze na łamach "Biblioteki w Szkole" Zofia Robaszkiewicz - Kajda z Biblioteki Pedagogicznej w Koninie - mojej bibliotece bardzo potrzebne s± komputery, ale przede wszystkim chcemy pieniędzy na ksi±żki, czasopisma, oprawę i opłaty na utrzymanie placówki."^[27] Niezależnie od tego czy i w jakim tempie wprowadzane będ± dalej reformy w polskiej oświacie, trudno sobie wyobrazić  jej rozwój bez dobrze wyposażonych bibliotek pedagogicznych i szkolnych. Te drugie nie s± w lepszej kondycji. Badania przeprowadzone w roku 1999/2000 w bibliotekach szkół podstawowych Wrocławia wykazały, że żadna z nich nie miała stałego budżetu, wszystkie natomiast powoli zamieniały się w smutne archiwa.^[28]

      Biblioteki resortu edukacji maj± przecież za zadanie służyć pomoc± w realizacji procesu dydaktycznego w szkole, tworzyć warsztat pracy dla nauczycieli, uczniów, studentów - adeptów zawodu, w końcu coraz częściej również społeczności lokalnej. Powinny stać się części± Krajowego Systemu Informacji Edukacyjnej.^[29] Tymczasem - jak pisze Marcin Drzewiecki - "prace kolejnych grup eksperckich nad reform± systemu oświaty w Polsce, nad nowymi programami nauczania nie miały większych konsekwencji dla bibliotek pedagogicznych. Biblioteki te, zreszt± podobnie jak biblioteki szkolne, nie s± beneficjentem zachodz±cych zmian w oświacie. Nauczyciele - główni animatorzy reform w oświacie - nie zostali podbudowani warsztatowo w formie dostępu do nowoczesnych zbiorów i źródeł informacji..."^[30] Czy sytuację poprawi± akcje typu "Pracownia internetowa w każdym gimnazjum"^[31] lub programy typu Interkl@sa, gdzie bibliotekarz przeistoczony w menadżera informacji żmudnie jak mrówka ma indeksować zasoby Internetu ? Jeśli nawet problem sprzętu zostanie w części rozwi±zany przez akcję pozyskiwania komputerów "z drugiej ręki", to w jakim czasie miałby to robić ? Miejmy nadzieję, że nie kosztem pracy z czytelnikiem, bo na ni± i bez tego jest za mało czasu. Tak naprawdę tylko sprawnie zorganizowane, dobrze urz±dzone i odpowiednio wyposażone placówki, z różnorodnymi zbiorami, źródłami i narzędziami informacji (z Internetem wł±cznie) s± w stanie sprostać wymaganiom użytkowników, a także przygotować ich do korzystania z różnych mediów, w zależności od potrzeb i upodobań. Internet w bibliotece nie jest panaceum na wszystko i nie może być celem samym w sobie. Dlatego zostawmy kwestie jak i za czyje pieni±dze zdobyć przył±czenie do sieci i jak poradzić sobie z kosztem jej użytkowania, warto bowiem wci±ż szukać różnych sposobów zdobywania pieniędzy, wyrażać chęć wprowadzania zmian do naszej pracy, stałej aktywności. Do tego potrzebne jest głębokie wewnętrzne przekonanie o wartości tego przedsięwzięcia i korzyści st±d płyn±cych, a z tym bywa wśród bibliotekarzy różnie. Zastanówmy się więc  dlaczego warto to uczynić, po co w bibliotece komputery z dostępem do Internetu.
       

2. Korzyści z wykorzystania Internetu w pracy nauczycieli-bibliotekarzy (pracowników bibliotek szkolnych i pedagogicznych)
    
   1. Promocja biblioteki, jej zbiorów, warsztatu informacyjnego, usług i bież±cych przedsięwzięć na własnej stronie www (czasem "wejście" na internetow± stronę biblioteki prowadzi przez główn± witrynę szkoły), np.:
      http://opty.xlo.torun.pl/biblioteka/ (witryna biblioteki szkolnej Zespołu Szkół nr 10 w Toruniu, nagrodzona przez Eduseek w 2000 r.)
      http://www.zso20.waw.ids.pl/o-szkole/biblioteka/biblioteka1.htm
      http://www.pbw.ptic.pl/
      http://www.pbp.poznan.pl/
      http://ciuw.warman.net.pl/alf/biblioteka/
   2. Informacja o zbiorach własnej biblioteki poprzez prezentowanie katalogów i kartotek w sieci wewnętrznej (szkolnej) i zewnętrznej (poza szkoł±) (np. za pomoc± programu MOL 2000+)
      www.mol.com.pl
   3. Aktualne informacje o prawie w oświacie, ośrodkach i formach dokształcania i doskonalenia nauczycieli-bibliotekarzy, o programach dla bibliotek, grantach, np.:
      www.men.waw.pl (strona MENiS, zawiera linki do wszystkich kuratoriów i ośrodków doskonalenia nauczycieli)
      www.ibi.uni.wroc.pl (Instytut Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego)
      www.dcdn.pl (Dolnośl±skie Centrum Doskonalenia Nauczycieli)
   4. Konsolidacja rozproszonego środowiska zawodowego, np.:
      1. korzystanie z serwisów informacyjnych i portali edukacyjnych dla bibliotekarzy i aktywne uczestniczenie w ich działalności
         http://www.vulcan.edu.pl/biblioteka/ (Biblioteka w szkole - nowy, bardzo fachowo przygotowany serwis powi±zany z czasopismem "Biblioteka w Szkole")
         http://www.oeiizk.waw.pl/~magister/index.html  ("Serwis Informacyjny dla Nauczycieli Bibliotekarzy" Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie)
         http://www.vulcan.edu.pl/bibliotekarz/ ( serwis "Bibliotekarz szkolny"  stworzony przez firmę Vulcan)
         http://ebib.oss.wroc.pl/ ("Elektroniczna Biblioteka. Serwis informacyjny dla bibliotekarzy i specjalistów informacji")
         http://www.interklasa.pl/portal/index/strony (w tym serwisie m.in. czasopismo "Biblioteka Otwarta. Biuletyn Bibliotek Szkolnych i Pedagogicznych")
      2. utrzymywanie stałych kontaktów z innymi bibliotekami i ich pracownikami
         http://ebib.oss.wroc.pl/linki/bibl-miasta.html (Witryny www bibliotek polskich w układzie według miast)
         http://ebib.oss.wroc.pl/linki/bibl-typ.html (Witryny www bibliotek polskich w układzie według typów bibliotek)
      3. stałe przegl±danie stron internetowych organizacji i stowarzyszeń bibliotekarskich i nauczycielskich
         www.tnbsp.prv.pl (Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich)
         http://www.um.bielsko.pl/mbp/sbp.htm (oddziały SBP, np. w Bielsku-Białej)
      4. śledzenie dokonań i przedsięwzięć międzynarodowych, np. Międzynarodowego Stowarzyszenia Bibliotekarstwa Szkolnego (IASL) oraz aktywnego wł±czania się w niektóre akcje (obchody International School Library Day, obserwowanie wideokonferencji z dorocznych zjazdów, udział w forach dyskusyjnych, konkursach, np. na najlepsz± stronę internetow± biblioteki szkolnej, itp.)
         http://www.hi.is/~anne/iasl.html (strona główna International Association of School Librarianship)
         oraz kontaktu ze stowarzyszeniami działaj±cymi w poszczególnych krajach, np.
         http://www.ala.org/aasl/ (np. American Association of School Librarians)
      5. lektura stron www czasopism bibliotekarskich
         http://www.ifla.org/V/iflaj/index.htm ("IFLA Journal")
         http://free.ngo.pl/guliwer/ ("Guliwer)
         http://www.notes-wydawniczy.pl/ ("Notes Wydawniczy")
      6. przegl±danie publikowanych spisów treści czasopism bibliotekarskich
         http://ebib.oss.wroc.pl/czasopisma/czas2.html#roczbi
   5. Możliwość korzystania na bież±co z zagranicznej literatury fachowej dzięki transmisji plików FTP
   6. Udział w kursach i szkoleniach na odległość, profesjonalnych listach dyskusyjnych
   7. Zdobywanie aktualnych informacji o nowościach wydawniczych zamieszczanych w serwisach i portalach o ksi±żce, na stronach www wydawców; możliwość zakupu ksi±żek, zamówienia prenumeraty, korzystania z archiwum artykułów^[32]
      www.ksiazki.pl
      http://ksiazki.onet.pl/
      http://www.wsip.com.pl/
      www.proszynski.pl
   8. Aktualna informacja o mediach (Katalog Mediów Polskich (Ośrodek Badań Prasoznawczych UJ) zawiera 5480 pozycji, ł±cznie z pras± internetow± ponad 7000 opisów)
      http://media.onet.pl/pr_index.asp
   9. Bież±ca informacja na temat obowi±zuj±cych programów nauczania, wykazów lektur i literatury pomocniczej; wykaz podręczników i środków dydaktycznych zatwierdzonych przez MEN, standardy obudowy medialnej przedmiotów, wykazy filmów edukacyjnych i pakietów multimedialnych
      http://www.ptm.edu.pl/ 
   10. Pomoc w pracach informacyjno - bibliograficznych
       1. poszerzenie warsztatu biblioteki o bazy bibliograficzne i bazy danych z różnych dziedzin wiedzy, np.
          http://www.bn.org.pl/ (bazy Biblioteki Narodowej)
          http://www.swiatchemii.pl/
          http://www.filmpolski.pl/fp/
       2. pomoc w opracowaniu zbiorów - korzystanie z opisów Przewodnika Bibliograficznego BN i kartoteki haseł wzorcowych, katalogów innych bibliotek
          http://ebib.oss.wroc.pl/linki/opac-pol.html (Katalogi on-line polskich bibliotek w układzie alfabetycznym miast)
       3. wymiana baz danych - opisów bibliograficznych ksi±żek i innych jednostek bibliograficznych między bibliotekami
       4. wymiana tematycznych zestawień bibliograficznych
   11. Pomoc w pracy pedagogicznej nauczyciela - bibliotekarza
       1. uczyć jak zdobywać informacje w Internecie, ocenić ich jakość, przetwarzać,  utrwalać, korelować z danymi uzyskanymi z innych źródeł, doł±czać do zasobu indywidualnej wiedzy, generować zapotrzebowanie na następne informacje
       2. wykorzystywać Internet w trakcie zajęć w bibliotece (bibliotecznych lub przedmiotowych), co zawsze podnosi ich atrakcyjność, zapewnia aktualność i różnorodność informacji ("Wyszukujemy informacje na temat... ")
       3. zachęcać do nawi±zywania w trakcie zgłębiania konkretnych tematów kontaktów ze specjalistami z różnych dziedzin wiedzy z całego świata (uczeń - badacz, ekspert)
       4. inspirować uczniów do tworzenia własnych dokumentów i ich publikowania na stronach www, np. jako sposób prezentacji wyników projektu (tworzenie własnych komunikatów, zgodnie z wymaganiami międzyprzedmiotowej ścieżki edukacja czytelnicza i medialna)
       5. tworzyć i wykorzystywać programy sprawdzaj±ce wiedzę i umiejętności (z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej oraz wszystkich przedmiotów nauczania)
       6. szkolić nauczycieli przedmiotowych w zakresie wykorzystywania Internetu w realizacji programów nauczania (nowa rola bibliotekarza szkolnego, zwanego School Library Media Specialist), tworzyć dla nich kartoteki przydatnych adresów (i regularnie je uaktualniać)
       7. dzielić się doświadczeniami z pracy pedagogicznej z kolegami po fachu, np. publikować konspekty zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej oraz scenariusze ciekawych zajęć pozalekcyjnych
          http://www.oeiizk.waw.pl/~magister/scenariusze.html (strona zawieraj±ca scenariusze zajęć z różnych przedmiotów nauczania)
   12. Wzajemna wymiana doświadczeń, instruktaż poprzez pocztę elektroniczn±
        
3. Wykorzystanie Internetu w bibliotece szkolnej i pedagogicznej przez czytelników - uczniów, nauczycieli, rodziców i innych użytkowników
    
   1. Witryna www własnej biblioteki szkolnej/pedagogicznej oraz innych bibliotek w kraju i za granic± :
      1. informuje o bibliotece i jej ofercie (dni i godziny otwarcia, rodzaj zbiorów, recenzje nowości, charakterystyka warsztatu informacyjnego)
      2. instruuje, np. "jak poszukiwać informacji w naszej bibliotece?, gdzie znajduj± się najbliższe biblioteki, ew. linki do tych bibliotek
      3. zawiera linki do ciekawych i wartościowych stron edukacyjnych z różnych dziedzin, do katalogów innych bibliotek w kraju i na świecie
      4. zamieszcza bazy danych tworzone przez użytkowników (uczniów i nauczycieli)
      5. informuje o ciekawych wydarzeniach w bibliotece
      6. umożliwia korzystanie z katalogów biblioteki nawet wtedy, gdy jest nieczynna, sprawdzanie stanu konta, terminów zwrotu,  kontrolowania, czy poszukiwana ksi±żka nie jest aktualnie wypożyczona, złożenia zamówienia (wypełnienia rewersu)
      7. jest miejscem, w którym uczniowie, nauczyciele, pracownicy oświaty mog± umieszczać swoje dokumenty i w ten sposób wł±czać się w ogólnoświatowy obieg informacji edukacyjnej
   2. Internet jako wirtualna biblioteka i czytelnia - pełne teksty lektur szkolnych i innych utworów literackich, tekstów biznesowych, itp.;
      http://ebib.oss.wroc.pl/linki/wirtua.html
      http://biblioteka.onet.pl/
   3. Możliwość przegl±dania internetowych wersji czasopism, choć ich zawartość jest różna, np.:
      http://www.filipinka.pl/ - bogata w teksty, ilustracje
      http://www.mis.media.pl/  - jedynie "wizytówka" pisma
      http://www.gazeta.pl/ - rozbudowany serwis
   4. Najbogatsze informatorium -
      1. słowniki i encyklopedie z różnych dziedzin wiedzy
         http://wiem.onet.pl/wiem/ (słowniki przekładowe i rzeczowe)
         http://klasyka.cavern.com.pl (słownik muzyczny)
         http://www.wiw.pl/geografia/miasta/ (słownik miast polskich)
         http://venus.ci.uw.edu.pl/~milek/slow.htm (słownik terminów informatycznych ang.-pol.)
      2. baza adresowa, np. ponad 2 615 000 adresów firm, instytucji i osób prywatnych w Polsce; około 92 000 000 adresów ze świata w bazie
         http://adresy.onet.pl/
   5. Możliwość obcowania z kultur± całego świata (muzea, galerie, wystawy, koncerty na żywo, itp.)
      http://www.muzea.com.pl/
   6. Nawi±zywanie kontaktów towarzyskich na całym świecie poprzez e-mail
       
4. Najważniejsze bariery  w dostępie bibliotek szkolnych i pedagogicznych do Internetu
   1. W zakresie prawa i zarz±dzania
      • brak aktów prawnych reguluj±cych pracę bibliotek szkolnych i formułuj±cych funkcje i zadania nowoczesnej biblioteki szkolnej - szkolnego ośrodka informacji
      • brak standardów wyposażenia bibliotek szkolnych i pedagogicznych^[33]
      • brak jednolitej polityki komputeryzacji bibliotek szkolnych i pedagogicznych
      • niedostrzeganie przez władze szkolne roli Internetu w dydaktyce i dobrodziejstw płyn±cych z jego wykorzystywania w bibliotece - ogólnoszkolnej pracowni dydaktycznej
   2. Organizacyjne i finansowe
      • brak środków na opłacenie korzystania z Sieci
      • trudności zwi±zane ze zdobyciem stałego ł±cza
      • trudności sprzętowe, zbyt mała liczba stanowisk
      • brak sprzętu dodatkowego, np. drukarek, ekranów multimedialnych - niezbędnych do prowadzenia zajęć grupowych z wykorzystaniem Internetu
      • doskonalenie się pracowników bibliotek resortu edukacji w zakresie technologii informacyjnej na kursach, szkoleniach, studiach podyplomowych często przekracza możliwości finansowe tej grupy zawodowej
   3. Ludzkie
      • niedostateczna wiedza i brak umiejętności w zakresie obsługi sprzętu i poruszania się w sieci (zwłaszcza u pracowników, którzy ukończyli studia dawno temu)
      • natury psychologicznej, lęk przed komputerem, przed wirusami, utrat± danych
      • językowe (słaba znajomość języka angielskiego)
      • niedostrzeganie korzyści płyn±cych z wykorzystania Internetu w dydaktyce, obawa przed spisywaniem przez uczniów gotowych prac
      • odwlekanie momentu podł±czenia do sieci z obawy przed zagrożeniami płyn±cymi z korzystania z Internetu, jego niewłaściwym użytkowaniem ("IRCowanie", szkodliwe treści)
      • niechęć do tego, co nowe i nieznane

BIBLIOGRAFIA

1. Adamczyk B. : WWW dla szkół."Bibl. w Szk." 2000 nr 12 s.20
2. [A.K.] {A.Kozłowska], ¦wiatowe trendy w komputeryzacji bibliotek szkolnych - przegl±d literatury. "Bibl. w Szk." 1996 nr 7-8 s.21-22
3. Cisek S. : Zasoby informacyjne Internetu dla nauczycieli bibliotekarzy."Por. Bibl.." 2001 nr 10 s.I-IV
4. Drzewiecki M. : Biblioteki pedagogiczne wobec reformowanego systemu edukacji : rzeczywistość, oczekiwania, możliwości. "Bibliotekarz Podlaski" 2001 nr 3 s.102-107
5. [J.B.] [J. Bohdziun], Korzyści wynikaj±ce z komputeryzacji biblioteki szkolnej. "Bibl. w Szk." 1996 nr 7-8 s.2-4
6. Jędrych J. : Internetowy bryk dla nauczycieli."Bibl. w Szk." 2000 nr 2, s.12-13;
7. Kisilowska M. : Razem czy osobno? Jak udostępniać publikacje internetowe? "Por. Bibl." 2001 nr 9 s.3-6
8. Miszczuk R.: Biblioteki pedagogiczne u progu reform... i co dalej ? "Bibl. w Szk." 2000 nr 1 s.9-10
9. Radwański A.: Jak komputeryzować bibliotekę : poradnik. Warszawa 2000
10. Rudaś A., Bruszewska A., Komputeryzacja bibliotek pedagogicznych."Bibliotekarz" 1997 nr 3 s.11-15
11. Skórka S.: Internetowa strona www nowe narzędzie informacji w bibliotece szkolnej. "Bibl. w Szk." 1999 nr 6 s.2-3
12. ¦liwińska E.: Internet : skrypt dla studentów kierunków humanistycznych. Warszawa 1999

Bogumiła Staniów
Instytut Bibliotekoznawstwa
Uniwersytetu Wrocławskiego