|
Opracowała mgr Anna Kwiatkowska
Motto:
" Skarb lekarstw duchowych"
*
Wychowanie - to wyzwalanie w drugiej osobie, bądź grupie osób pożądanych stanów, jak rozwój, samorealizacja czy
wzrost samoświadomości (Pedagogika. Leksykon PWN. Warszawa 2000).
Pomoc w realizacji procesu wychowawczego szkoły to jedno z podstawowych zadań biblioteki szkolnej. Biblioteka jest
jednym z ogniw współtworzących i realizujących program wychowawczy szkoły. Podejmuje szereg dodatkowych działań
wychowawczych, które go wzbogacają o treści specyficzne tylko dla tej placówki.
Misję tę pełni wówczas, gdy doskonali swoje oddziaływania wychowawcze mające na celu wszechstronny rozwój
ucznia - czytelnika w wymiarze społecznym, moralnym, duchowym, psychicznym, estetycznym.
Doskonaleniu podlegają również umiejętności zawodowe nauczycieli bibliotekarzy oraz warsztat ich pracy, dzięki
któremu powstają warunki do lepszych i bardziej efektywnych oddziaływań wychowawczych biblioteki i szkoły.
Program jest adresowany do wszystkich uczniów szkoły, chociaż efekty oddziaływań wychowawczych będą bardziej
dostrzegalne w przypadku czytelników aktywnych, czy zaangażowanych w pracę Koła Przyjaciół Biblioteki, Koła
Internautów, łączników z biblioteką.
Nauczyciele bibliotekarze podejmują stale zadania mające na celu zwiększenia zasięgu oddziaływań wychowawczych
na wszystkich uczniów szkoły poprzez szeroko rozumianą współpracę ze środowiskiem szkolnym i pozaszkolnym. Wyraża
się to współpracą
z wychowawcami i innymi nauczycielami szkoły, pedagogiem, psychologiem, pedagogizacją rodziców i wreszcie włączeniem
samej młodzieży w kreowanie oddziaływań wychowawczych wobec rówieśników. Współpraca ze środowiskiem lokalnym
znajduje swój wyraz w wykorzystaniu bogactw zasobów wiedzy i doświadczeń największych bibliotek regionu Miejskiej
Biblioteki Publicznej i Biblioteki Pedagogicznej. Ma miejsce również współpraca z Towarzystwem Nauczycieli
Bibliotekarzy Szkół Polskich w zakresie wymiany doświadczeń. Współpraca z nauczycielami bibliotekarzami innych szkół
w zakresie badań porównawczych czytelnictwa.
Przewidywane rezultaty pracy wychowawczej
Wizja modelu ucznia - czytelnika
Cele ogólne
|
Cele szczegółowe |
Formy realizacji |
Spodziewane efekty |
Kształtowanie postawy poszanowania siebie i drugiego człowieka.
Poszanowanie siebie i drugiego człowieka
|
Kształtowanie szacunku do osoby poprzez przykład własny nauczyciela bibliotekarza w
relacji z czytelnikiem.
Uczenie tolerancji wobec odmiennych poglądów i liczenia się ze zdaniem innych.
Kształtowanie nawyku odpowiedzialności za kreowany przez siebie system wartości.
Uczenie postaw wdzięczności za doznane dobro poprzez gratyfikacje postaw uczniów.
|
We wszystkich formach pracy indywidualnej i zbiorowej traktowanie osoby ucznia jako ważnej
z szacunkiem i uwagą. Tworzenie miłej atmosfery i unikanie pośpiechu.
Stworzenie uczniom możliwości prezentowania swoich poglądów i opinii o nauczycielach bibliotekarzach i ich pracy
poprzez ankiety ewaluacyjne w trakcie zajęć lekcyjnych i poprzez skrzynkę uwag i wniosków czytelników.
W uzasadnionych przypadkach dokonywanie stosownych korekt pracy, widocznych i odczuwalnych dla uczniów.
Współpraca z nauczycielami w pedagogizacji rodziców poprzez specjalnie przygotowywane na zebrania z rodzicami
zestawienia bibliograficzne i bibliografię adnotowaną pod hasłem "Biblioteczka rodzica".
Prowadzenie wypożyczeń zbiorów dla rodziców.
Promowanie przez bardziej doświadczonych czytelników - książek, które są godne uwagi rówieśników, wnoszą
wartości, poprzez cykl recenzji "Książka, którą warto przeczytać".
Nagrody, dyplomy, pochwały dla laureatów konkursów bibliotecznych, najlepszych łączników, najaktywniejszych członków
kół zainteresowań działających w bibliotece. |
Czytelnik ma poczucie własnej wartości.
Potrafi szanować drugą osobę.
Zna sposoby wyrażania swoich myśli, opinii, uczuć z poszanowaniem innego człowieka.
Czuje się odpowiedzialny za kreowany przez siebie system wartości.
Czuje się usatysfakcjonowany i doceniony. |
Kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie.
|
Wyrabianie postaw samorządności.
Kształtowanie umiejętności interpersonalnych.
Wyrabianie nawyku odpowiedzialności, sumienności, obowiązkowości.
Kształtowanie postaw poszanowania dla przyjętych norm życia społeczności szkolnej. |
Pełnienie przez uczniów będących przedstawicielami samorządu klasowego funkcji łącznika
z biblioteką.
Przynależność do Koła Przyjaciół Biblioteki i Koła Internautów (pełnienie przez niektórych uczniów
dodatkowych funkcji
w ramach pracy koła).
Realizacja zajęć edukacji czytelniczej i medialnej z wykorzystaniem metod pracy grupowej.
Podejmowanie wspólnych działań, prac bibliotecznych podczas dyżurów łączników, spotkań kół okazją do
kontaktów interpersonalnych, współpracy w grupie, do nawiązania przyjaźni.
Pełnieni przez łączników dyżurów w bibliotece w wymiarze 1 godz. tygodniowo wg harmonogramu.
Przestrzeganie przez uczniów zasad życia szkolnego ujętego w Statucie szkoły i zasad zachowania w bibliotece ujętych
regulaminem biblioteki szkolnej( prawa i obowiązki czytelnika, zasady korzystania z wypożyczalni i czytelni ).
Pomoc nauczycieli wychowawców w egzekwowaniu zwrotów wypożyczonych materiałów bibliotecznych od najbardziej
niezdyscyplinowanych czytelników. Egzekwowanie kart obiegowych na koniec roku szkolnego wobec uczniów odchodzących ze
szkoły.
|
Współtworzy i respektuje normy grupowe.
Umie być odpowiedzialny, sumienny w pracy grupowej i potrafi się pozytywnie zaprezentować.
Potrafi się skutecznie komunikować z rówieśnikami i dorosłymi.
Umie być odpowiedzialny, sumienny.
Zna prawa i obowiązki czytelnika
i potrafi je respektować .
Nie niszczy i zawsze zwraca powierzone mienie biblioteczne a w przypadku zagubienia odkupuje. |
Kształtowanie twórczego i zaangażowanego stosunku do rzeczywistości.
|
Stymulowanie uczniów do samorozwoju, postaw aktywnych i pokonywania trudności.
Prowokowanie twórczości własnej uczniów.
Kształtowanie postaw gotowości do podzielenia się wartościami duchowymi i dobrem materialnym.
|
W ramach pracy indywidualnej z czytelnikiem eliminowanie zachowań wyręczających
czytelnika z trudu poszukiwań informacyjnych.
Udzielanie niezbędnej pomocy merytorycznej z zakresu korzystania z narzędzi informacyjnych biblioteki.
Wdrażanie do samodzielnych poszukiwań w katalogach, bibliografiach, bazach funkcjonujących w naszej bibliotece
programów MAK i MOL, Internecie.
Realizowanie zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej metodami aktywizującymi.
Zaangażowanie uczniów Koła Przyjaciół Biblioteki przy organizowaniu wystaw tematycznych, konkursów,
wyszukiwaniu materiałów, udostępnianiu zbiorów.
Dbałość o estetykę pomieszczeń ( kwiaty, nowe napisy).
Prace własne uczniów w ramach konkursów plastycznych "Exlibris Biblioteki Szkolnej ZSB", "Radom
miastem zabytków".
Recenzje uczniowskie o przeczytanych książkach pod hasłem "Książka którą warto przeczytać".
Recenzje publikowane w szkolnej gazetce "Betoniarka".
Recenzje publikowane na stronie www biblioteki.
Prace historyczne w ramach konkursu "Kazimierz Wielki patronem szkoły" organizowanego przy współpracy z
nauczycielami historii.
Organizowanie zbiórek książek dla domu dziecka "Książka dla Jacka i Agatki", biblioteki szkolnej
"Podaruj książki bibliotece".
|
Uczeń potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje posługując się narzędziami
informacyjnymi biblioteki.
Zna sposoby radzenia sobie z trudnościami.
Umie aktywnie włączyć się w życie szkoły i biblioteki.
Rozumie potrzeby innych ludzi
i potrafi podzielić się z nimi swoim dobrem. |
Kształtowanie kultury czytelniczej i postrzegania książki jako wartości.
|
Kształtowanie gustów czytelniczych.
Pobudzanie uczniów do aktywności czytelniczej.
Wyrabianie postaw postrzegania książki jako wartości uznawanej. |
Prowadzenie indywidualnych rozmów, zachęt, refleksji o książkach i planów
czytania.
Indywidualne podejście do różnych kategorii czytelników.
- Uczniowie zdolni i wybitnie zdolni.
- Uczniowie bez zdecydowanych zainteresowań poznawczych i czytelniczych.
- Uczniowie nadmiernie wiele czytając, tzw. pożeracze książek.
- Uczniowie mający trudności w nauce.
- Uczniowie niedostosowani społecznie.
Prowadzenie badań z zakresu czytelnictwa i aktywności czytelniczej (ankiety).
Zaspakajanie poprzez lekturę potrzeb czytelniczych uczniów ( kompensacji, potrzeb wzorów i zachowań,
estetycznych, rozrywki, literatury zawodowej, budownictwa, ekologii).
Promowanie dobrej książki poprzez cykl nowości pod hasłem "I Ty to przeczytaj!"
Prowadzenie promocji książek przez stronę internetową biblioteki szkolnej.
Prowadzenie dyskusji na temat przeczytanych książek w gronie Koła Przyjaciół Biblioteki.
Udział młodzieży w spotkaniach autorskich organizowanych przez Miejską Bibliotekę Publiczną.
Zapoznawanie się z biografią i twórczością pisarzy, poetów i innych twórców kultury w związku z
gromadzeniem i opracowywaniem materiałów do wystaw o tych osobach ( wystawa Poczet pisarzy polskich w karykaturze,
wystawa rocznicowa o Pablo Picasso, Quo vadis - książka i film, Obraz a literatura, itp.)
Zapoznawanie uczniów z historią książki przez zorganizowanie wystawy tematycznej (w powiązaniu z obchodami 23
kwietnia Światowego Dnia Książki ).
Omawianie roli książki w życiu człowieka podczas zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej a także w
kontaktach indywidualnych. |
Uczeń ma swoje zainteresowania czytelnicze i umie je sprecyzować.
Ceni książkę jako źródło do zaspokojenia różnorakich potrzeb czytelniczych.
Rozumie potrzebę promocji książki i potrafi samodzielnie rekomendować.
Umie korzystać z różnych form kulturalnego spędzania czasu.
Potrafi wykorzystać techniki wyszukiwania i gromadzenia materiałów do pogłębienia swojej wiedzy literackiej,
kultury osobistej.
Zna historię książki i jej rolę w życiu człowieka. |
Kształcenie postawy utożsamianie się z dziedzictwem kulturowym kraju, regionu, szkoły.
|
Rozwijanie zainteresowań dziedzictwem kulturowym kraju regionu, szkoły.
Kształcenie postaw szacunku dla dziedzictwa kulturowego kraju, regionu, szkoły. |
Wzbogacanie zbiorów naszej biblioteki o nowe materiały działu regionaliów.
Włączenie młodzieży do prac wyszukiwawczych w czasopismach regionalnych ("Wczoraj i dziś Radomia",
"Oświata Radomska" i inne).
Kontynuacja prac nad kartotekami o regionie w programie MOL.
Organizowanie wystaw tematycznych np. "Radom i okolice w malarstwie".
Wycieczka do Miejskiej Biblioteki Publicznej celem zapoznania młodzieży z bogactwem zbiorów regionalnych
Biblioteki, sposobem powstawania bibliografii regionalnej.
Informowanie o działalności MBP przez afisze, ulotki, plakaty prezentowane w naszej bibliotece.
Wykorzystywanie na zajęciach z edukacji czytelniczej i medialnej strony internetowej MBP. Samodzielne tworzenie
przez młodzież zestawień bibliograficznych o regionie.
Tworzenie zestawień bibliograficznych o szkole.
Udział młodzieży w konkursach i olimpiadach na temat dziedzictwa kraju, regionu, szkoły - organizowanych przez
naszą bibliotekę jak również innych organizatorów.
Organizowanie wystaw pokonkusowych informujących o wynikach, osiągnięciach uczniów i prezentujących ich prace własne. |
Uczeń zna historię i kulturę szkoły, regionu, narodu.
Ma poczucie przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej, ojczyźnianej.
Umie poszerzyć swoją wiedzę
w oparciu o zbiory naszej biblioteki i bibliotek regionu.
Zna metodykę sporządzania zestawień bibliograficznych i potrafi samodzielnie sporządzić zestawienie.
Potrafi aktywnie włączyć się
w podtrzymywanie tradycji szkolnych, bibliotecznych.
|
Kształcenie umiejętności funkcjonowania
w społeczeństwie informacyjnym.
|
Doskonalenie umiejętności ucznia
w posługiwaniu się nowoczesnymi narzędziami informacyjnymi.
Pomoc wychowankom w zachowaniu intelektualnej i emocjonalnej tożsamości w społeczeństwie informacyjnym.
|
Zajęcia z edukacji czytelniczej i medialnej prowadzone przez nauczyciela bibliotekarza w
czytelni z wykorzystaniem narzędzi informacyjnych biblioteki, bazy komputerowej i Internetu.
Prowadzenie zajęć przedmiotowych w czytelni z wykorzystaniem Internetu, programu MOL i innych narzędzi
informacyjnych biblioteki przez nauczycieli naszej szkoły.
Prowadzenie indywidualnych form udostępnień Internetu i programu Katalog w MOL-u.
Udział biblioteki w programie Inter@klasa.
Praca z Kołem Internautów.
Prezentowanie twórczości własnej uczniów poprzez stronę internetową szkoły i biblioteki.
|
Uczeń umie posługiwać się nowoczesnymi narzędziami informacyjnymi.
Rozumie potrzebę krytycyzmu wobec treści i wzorów promowanych przez środki masowego przekazu.
Potrafi rozpoznać informacje
i treści niekorzystne dla swojego rozwoju i je eliminować.
Potrafi twórczo wykorzystać nowoczesne narzędzia informacji.
|
Kształtowanie postawy wolności wewnętrznej wobec nałogów i patologii.
|
Uświadamianie młodzieży zagrożeń ze strony współczesnych patologicznych zjawisk życia
społecznego (narkomanii, nikotynizmu, alkoholizmu, grup subkulturowych ).
Kształtowanie świadomości
o możliwości uniknięcia uzależnień.
|
Gromadzenie zbiorów z zakresu patologicznych zjawisk życia społecznego pod kontem
sposobów ich zwalczania.
Tworzeni kartotek zagadnieniowych i zestawień bibliograficznych z tego zakresu tematycznego.
Prezentowanie w pokoju nauczycielskim zestawień bibliograficznych scenariuszy lekcji wychowawczych i innych zajęć
szkolnych poświęconych tym zagadnieniom.
Sprowadzanie zestawień bibliograficznych z Biblioteki Pedagogicznej.
Dokonanie importu do naszej bazy MOL-a danych kartoteki zagadnieniowej Biblioteki Pedagogicznej w programie Libra i
umożliwienie korzystania z niej nauczycielom szkoły.
Prowadzenie form reklamy książek naszej biblioteki na temat samoakceptacji, poczucia własnej wartości, przyjaźni,
miłości przez kontynuacje cyklów "Pedagog szkolny proponuje", "Psycholog szkolny proponuje".
Stwarzanie uczniom możliwości samorealizacji poprzez Koło Przyjaciół Biblioteki, Koło Internautów.
Informowanie uczniów o innych grupach formalnych działających na terenie szkoły i poza nią, umożliwiającym im
samorealizację.
|
Uczeń uświadamia sobie zagrożenia ze strony zjawisk patologicznych i potrafi dotrzeć
do informacji o ich zwalczaniu.
Umie rozpoznać sytuacje zagrożenia i im się przeciwstawiać na podstawie własnego systemu wartości.
Rozumie potrzebę samorealizacji i potrafi skorzystać z ofert biblioteki, szkolnej, środowiska lokalnego w tym
zakresie.
|
Ewaluacja programu
Sposoby, środki i wskaźniki ewaluacji:
- Obserwacja zachowań ucznia.
- Ocena ilości i jakości wytworów prac uczniowskich (prace plastyczne, faktograficzne, literackie).
- Ocena poziomu wiadomości i umiejętności uczniów biorących udział w konkursach bibliotecznych.
- Ocena aktywności czytelniczej uczniów (statystyki analityczne, syntetyczne w programie Mol, ankieta).
- Ocena umiejętności interpersonalnych i pracy w grupie (obserwacja, ankiety ewaluacyjne z zajęć edukacji
czytelniczej i medialnej, Koła Przyjaciół Biblioteki, Koła Internautów).
- Ocena atmosfery pracy biblioteki i zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej (ankieta, obserwacja, wywiad).
- Ocena przydatności gromadzonych zbiorów i narzędzi informacyjnych biblioteki pod kątem realizacji programu
wychowawczego (analiza kartoteki dezyderatów, kwerend, nabytków, ankieta).
- Ocena współpracy z nauczycielami, pedagogiem i psychologiem (analiza wspólnych działań, wykorzystania
materiałów i narzędzi informacyjnych biblioteki).
- Ocena współpracy z rodzicami (analiza wypożyczeń, frekwencja odwiedzin) w bibliotece.
- Ocena współpracy ze środowiskiem lokalnym (analiza ilościowa i jakościowa form współpracy).
Przy tworzeniu programu autorka posłużyła się znajomością programu wychowawczego szkoły, w którego powstaniu
współuczestniczyła w roku szkolnym 2000/2001.
Ponadto pomocna okazała się znajomość literatury:
- Jankowski Bogdan: Wychowanie w szkole. Tworzenie programu wychowawczego. Poznań, 2000
- Małuszek Mirosław: Program wychowawczy szkoły. "Edukacja medialna", 2000 nr 3 s.13-20
- Papierska Wiesława, Tomkiewicz Barbara: Biblioteka szkolna w środowisku lokalnym. Program wychowawczy.
"Biblioteka w Szkole", 1999 nr 10 s.6-7
- Witkowska-Kunach Jadwiga: Koło biblioteczne w pracy nauczyciela bibliotekarza. "Biblioteka w
Szkole" 2001 nr 2 s.1-3
- Poradnik wychowawcy. Pod red. Małgorzaty Pomianowskiej. Warszawa, 2000
Literatura uzupełniająca pomocna w realizacji programu:
- Andrzejewska J. Bibliotekarstwo szkolne. Teoria i praktyka. T. 2 Praca pedagogiczna biblioteki. Warszawa 1996
- Biblioteka w otoczeniu społecznym. Pod red. E. B. Zybert . Warszawa 2000
- Bis M. Scenariusze zajęć edukacji czytelniczej w klasie I liceum technicznego. "Edukacja Medialna"
2000 nr 1, s.47-50
- Borecka I. Biblioterapia w szkole. Poradnik dla bibliotekarzy. Legnica 1998
- Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących.
Kielce 2000
- Drzewiecki M. Książka i inne formy przekazu treści w środowisku edukacyjnym. "Poradnik
Bibliotekarza" 2000 nr 7-8, s. 3-5
- Jabłońska B. Jak wychowywać młodzież do miłości. "Biblioteka w Szkole" 1996 nr 1 s.6-7
- Krajewska M. Biblioteki i ich zadania. " Biblioteka w Szkole" 1999 nr 3, s.10
- Kwiatkowska A. Książka, którą warto przeczytać. Z doświadczeń bibliotekarza szkolnego. "Oświata
Radomska" 1994 nr4, s.27-30
- Kwiatkowska A. Ekslibris Biblioteki ZSB. "Oświata Radomska" 1996 nr 2, s.26-27
- Socha R.M. Wykorzystanie sieci Internet w szkołach średnich. "Edukacja Medialna" 1999 nr 3, s.26-35
- Wojciechowski Jacek: Praca z użytkownikiem w bibliotece. Warszawa 2000
- Zeman Elżbieta: Edukacja czytelnicza i informacyjna. Warszawa 1999
|
|