Scenariusz wystawy

"Mowa kwiatów nie zna granic..."

Kwiaty towarzysz± człowiekowi od niepamiętnych czasów. Te doskonale wytwory przyrody zawsze wzbudzały w człowieku najwyższe doznania estetyczne, a fascynacja ich pięknem zostawiła na trwałe ślad w naszej kulturze. W szkolnej rzeczywistości nierzadko nasyconej agresj± i przemoc± nigdy nie dość ukazywania tego co piękne, co daje radość, ukojenie, łagodzi napięcia, rozwija wrażliwość. Maj±c na uwadze te wartości, podjęłam trud zorganizowania wystawy ukazuj±cej piękno kwiatów i wielość tematów w których się przejawiaj±. Była to również okazja do promocji biblioteki i przedstawienia bogatej oferty materiałów zgromadzonych na ten temat. Jeśli choć w niewielkim stopniu wystawa ta poruszyła serca młodych ludzi, wzbogaciła ich wiedzę oraz skłoniła do przyjmowania i szukania płyn±cych st±d wartości, to jej cel został osi±gnięty.

Scenariusz montażu otwieraj±cego wystawę

Prowadz±cy (dwie osoby):

Majowe Dni Kultury, Oświaty, Ksi±żki i Prasy s± okazj± do wielu ciekawych spotkań.   Serdecznie witamy na naszym spotkaniu otwieraj±cym wystawę "Kwiaty w literaturze, sztuce i przyrodzie".

Pomysł jej przygotowania zawdzięczamy wiośnie. Bo przecież wiosna to:

• budz±ca się przyroda, coraz jaśniejsze słońce,
• śpiewy ptaków o świcie,
• rechot żab o zachodzie,
• radość w sercu i... zielono w głowie...

Recytator:

Zielono nam w głowie i fiołki w niej kwitn±

Na klombach mych myśli sadzone za młodu,

Pod słońcem, co dało mi duszę błękitn±

I które mi świeci bez trosk i zachodu.

Obnoszę po ludziach mój śmiech i bukiety

Rozdaję wokoło i jestem radosn±

Wichur± zachwytu i szczęścia poety.

Co zamiast człowiekiem, powinien być wiosn±.

/"Zielono nam w głowie" Kazimierz Wierzyński/
 

Prowadz±cy:

Nasza wystawa zrodziła się z niedosytu podziwiania rzeczy pięknych, do których z pewności± można zaliczyć kwiaty - najdoskonalsze cuda natury.

Ale czy wszyscy dostrzegamy ich piękno, czy potrafimy przystan±ć i wsłuchać się w ich zaczarowany szept?

Recytator:

Cała przyroda przemawia

Lecz, któż jest w stanie się przysłuchiwać

Któż ma oczy, uszy  i serce

Otwarte tak, by tę mowę zrozumieć

/.../

Nawet najpiękniejsze słowa

Nie powiedz± o wiośnie tego,

Co potrafi wyrazić kwitn±cy krokus.

Najpiękniejsza pieśń nie przekaże tego, co wiatr może wyśpiewać o liściach i drzewach...

/Phil Bosmans/
 

Prowadz±cy:

i kwiatach we włosach...

/Piosenka "Czerwonych Gitar" "Kwiaty we włosach"/
 

Prowadz±cy:

Kwiaty jako doskonałe wytwory przyrody od wieków fascynowały pięknem, wzbudzały w człowieku najwyższe doznania estetyczne.

Ich trwały ślad pozostał w różnych dziedzinach naszej kultury: sztukach plastycznych, fotografii, literaturze i poezji...co staraliśmy się zaznaczyć na naszej wystawie.

Posłuchajmy strof A. Mickiewicza płyn±cych z zachwytu nad urod± pierwiosnka.

Recytator:

Z niebieskich najrańsza piosnek

Ledwie zadzwonił skowronek,

Najrańszy kwiatek pierwiosnek

Błysn±ł ze złotych obsłonek.

Ja

Za wcześnie, kwiatku, za wcześnie,

Jeszcze północ mrozem dmucha,

Z gór białe nie zeszły pleśnie,

D±browa jeszcze nie sucha.

Kwiatek

Dni nasze jak dni motylka,

Życiem wschód, śmierci± południe;

Lepsza w kwietniu jedna chwilka

Niż w jesieni całe grudnie.

Ja

W podłej trawce, w dzikim lasku

Urosłeś, o kwiatku luby!

Mało wzrostu, mało blasku, cóż ci daje tyle chluby?

Ni to kolory jutrzenki,

Ni zwoje tulipana,

Ni lilijowe sukienki,

Ni róży pierś malowana.

Uplatam ciebie do wianka;

Lecz sk±dże ufności tyle

Przyjaciele i kochanka

Czy cię powitaj± mile?

Kwiatek

Powitaja przyjaciele

Mnie, wiosny młodej aniołka;

Przyjaźń ma blasku niewiele

I cień lubi jak me ziołka..

/"Pierwiosnek" Adam Mickiewicz - fragm./
 

Prowadz±cy:

Kwiatom od wieków przypisywano  magiczn± moc. W sztuce ludowej  miała ona (i czasem ma nadal) postać głębokiej wiary w skuteczność ziół (np. lubczyków sprowadzaj±cych miłość ) czy  innych pomagaj±cych w potrzebie.

Wśród XIX - wiecznych bywalców mieszczańskich salonów furorę robił "flirt kwiatowy". Panny i kawalerowie posługuj±c się mow± kwiatów - bez słów wyznawali swoje uczucia...

Adam Asnyk ówcześnie żyj±cy poeta napisał nawet o tym wiersz. Posłuchajmy fragmentu.

Recytator:

Posyłam kwiaty - niech powiedz± one

To, czego usta nie mówi± stęsknione!

Co w serca mego zostanie skrytości,

Wiecznym oddźwiękiem żalu i miłości.

/.../

Szczęśliwe kwiaty! Mog± patrzeć śmiele

I składać życzeń utajonych wiele,

I śnić o szczęściu jeden dzień słoneczny...

Zanim z tęsknoty uwiędn± serdecznej."

/"Posyłam kwiaty" Adam Asnyk/
 

Prowadz±cy (prowadz± dialog):

- Dobrze jest znać mowę kwiatów, można wtedy bez słów powiedzieć komuś co się myśli...

- ¦wietny pomysł ... Może wypróbujesz na mnie mowę kwiatów?

- Czemu nie ... Proszę bardzo, weź kaktusa...

- Kaktus - to ostrzeżenie..., ach tak... wobec tego dla ciebie narcyz...

- Narcyz - to znaczy: jesteś bez serca... chyba jesteśmy na wojennej ścieżce... trzeba to zmienić.. proszę przyjmij stokrotkę..

- Stokrotka mówi : jak dobrze być obok ciebie... Miło mi...

- Na naszej wystawie w k±ciku fotograficznym jest mnóstwo tulipanów. Co to oznacza w mowie kwiatów?

- Cieszę się na twój widok...

- Cieszymy się na widok państwa i was koleżanki i koledzy.

- Mowa kwiatów nie zna granic. Zachęcamy więc do jak najczęstszego posługiwania się ni±.  Pamiętajmy: w razie nieporozumień ... kaktus, a na przeprosiny... to już zależy od państwa... Na wszelki wypadek przygotowaliśmy mini słowniczek z mow± kwiatów.

/rozdanie  kartek z mow± kwiatów /

- A teraz kilka ciekawostek o tulipanach:

- Za ich ojczyznę  uważa się Holandię, choć przybyły tam dopiero w XVI w. z Turcji  i od razu podbiły serca Holendrów. Za jedn± cebulkę rzadkiej odmiany płacono równowartość pięknej rezydencji.

- Szpiegowano hodowców, wykradano im nowe odmiany. Owładnięci szaleństwem ludzie rezygnowali z pracy, sprzedawali dobra i kosztowności, pieni±dze przeznaczali na zakup cebul. Kres "tulipomanii" nast±pił niespodziewanie w 1637 roku. W niespełna dwa miesi±ce wielu hodowców zbankrutowało.

- Na naszej wystawie znajduj± się materiały, które otrzymaliśmy z Ambasady Holandii. Mamy nadzieję , że przybliż± one ojczyznę tych pięknych kwiatów.

- A może się tam wybierzemy?

- Może później ...teraz mamy jakiś bł±d w scenariuszu ... w tym miejscu miał być wiersz o tulipanach...

- No tak... ale go nie ma ... musimy jakoś z tego wybrn±ć... Przepraszamy, wyniknęło małe nieporozumienie...

- / głośno / W tym miejscu dobrze byłoby zacytować wiersz poświęcony tulipanom.., ale nie znaleźliśmy żadnego, który by nas naprawdę zachwycił...

- Dlatego, ogłaszamy konkurs na najpiękniejszy wiersz o tulipanach. Liczymy na to, że nasza wystawa będzie natchnieniem dla was, koleżanki i koledzy i wyzwoli w was wenę twórcz±. Nagrod± dla najlepszego poety czy poetki  będzie jedna z prezentowanych na wystawie oprawionych fotografii. Na wiersze czekamy do końca maja. Liczymy na was!

- ...a wszystkim naszym gościom dedykujemy piosenkę . Paniom i wam koleżanki, życzymy. aby  bukietom kwiatów otrzymywanych od panów najbliższych sercu -  towarzyszyły słowa tej piosenki

/ piosenka "Będziesz moj± pani±"/
 

Prowadz±cy:

Długo by jeszcze mówić o kwiatach, cytować strofy poezji...  ale my nie chcielibyśmy nadmiarem słów zagłuszać ich piękna

Zapraszamy więc do obejrzenia wystawy, życz±c  aby każdy choć przez chwilę poczuł magiczn± moc kwiatów i zachował to w pamięci na długo.

A gdy wspomnienie to zblednie zapraszamy do biblioteki do zgromadzonych tam ksi±żek, które na nowo wprowadz± nas w zaczarowany świat przyrody... 

Prosimy teraz Pani± Dyrektor o zabranie głosu i dopełnienie formalności otwarcia wystawy.

/wręczenie nożyczek, do przecięcia wstęgi/

Działy wystawy:

• Holandia - królestwo kwiatów - wykorzystano tu m.in. materiały informacyjne nadesłane z Ambasady Królestwa Holandii (w tym plakaty, mapy, płytę),  oraz pozyskane z innych źródeł: (pocztówki, ksi±żki, gadżety przywiezione z Holandii, plakaty z biur podróży). Bogactwo tych materiałów pozwoliło na wyodrębnienie dodatkowych tematów, m.in.:
• Holenderska tulipomania - znalazły się tu ciekawostki zwi±zane z histori± holenderskiej tulipomanii, jak również informacje o ogrodach, parkach, paradach kwiatowych, targach i aukcjach z których słynie Holandia.
• Pocztówki z Keukenhof - zdjęcia i widokówki z najbardziej znanego ogrodu kwiatowego w Holandii.
• Ciekawostki z tulipanem w tytule - czyli informacje o tytułowych tulipanach (o najsłynniejszym tulipanie - bohaterze filmu "Fanfan Tulipan" z 1952 roku; powieści Alexandra Dumasa "Czarny tulipan"; tulipanowym dziecku - Calineczce; budynku o nazwie Tulipan House, który ma stan±ć w Warszawie).
• Kwiaty w fotografii - ekspozycja ponad 50 dużych fotografii kwiatów oprawionych w antyramy (w przeważaj±cej ilości zdjęcia różnych gatunków tulipanów), oraz ksi±żek na temat sztuki fotografowania. W tym miejscu znalazła się również informacja o konkursie na wiersz o tulipanach skierowanym do zwiedzaj±cych wystawę (nagrod± - oprawione fotografie prezentowane na wystawie).
• Fotografie kwiatów oraz część antyram dzięki hojności sponsorów stały     się własności± biblioteki, st±d na stałe pami±tka w postaci mini - galerii w czytelni.
• Kwiaty w malarstwie - umieszczono  tu  informacje o malarzach kwiatów i ich dziełach  uzupełnione o wycinki z czasopism przedstawiaj±ce kwiaty w wykonaniu mistrzów pędzla m.in.: St. Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, St. ¦lewińskiego, J. Mehoffera, R. Kanelby, St. Witkiewicza, Vincenta vanGogha, C. Moneta, P. Gaugina, P. Cezanne, E.Degas’a, i in. . Dopełnieniem tych informacji była wystawa albumów z dziedziny malarstwa. Dział ten wzbogacono o ekspozycję prac uczniów powstałych jako efekt ogłoszonego wcześniej konkursu plastycznego "Kwiaty w oczach uczniów".
• Kwiaty haftem malowane - znalazły się tu oprawione obrazy haftowanych kwiatów wykonane przez nauczycielkę świetlicy. Zainteresowani sztuk± hafciarsk± mogli poznać jej tajniki analizuj±c krótki kurs hafciarski zamieszczony w segregatorze " Ładne i proste hafty krzyżykowe"(obejrzeć można było również narzędzia potrzebne do tej pracy).
• Kwiaty w poezji - prezentacja wierszy (z kwiatkiem w tytule) znanych polskich poetów, w tym cykl wierszy Ludwika Jerzego Kerna ("Portrety kwiatów" ,"Robienie z kwiata wariata") zamieszczonych na łamach czasopisma "Kwiaty".
• Poeci s± wśród nas czyli wiersze uczniow o kwiatach - zaprezentowano próby twórczości poetyckiej uczniów - wiersze o kwiatach pisane pod kierunkiem nauczycielki języka polskiego.
• Kwiaty w lekturach gimnazjalistów - na dowód, że temat kwiatów w literaturze jest obecny nawet tam, gdzie się nie spodziewamy, znalazły się tu cytaty z kwiatowym w±tkiem zaczerpnięte z obowi±zuj±cych lektur gimnazjalistów m.in.: "Pana Tadeusza", "Romea i Julii", "Qvovadis", "Małego księcia", "Balladyny", "Tajemniczego ogrodu", Ballad" A. Mickiewicza. Prezentowanym cytatom  towarzyszyła ekspozycja ksi±żek z których pochodz±.
• Frazeologizmy z kwiatkiem - w oparciu o "Słownik frazeologiczny" S. Skorupki umieszczono tu zwi±zki frazeologiczne "z kwiatkiem" takie jak np.: kwiat mrozu, kwiat młodzieży, w kwiecie wieku, sztuka mięsa z kwiatkiem, panieński kwiatek, sadzić kwiatki itd. z informacj± o znaczeniu tych zwi±zków oraz definicj± frazeologizmu.
• Kwiaty w tytułach ksi±żek - przedstawiono wykaz około 30 ksi±żek "z kwiatkiem w tytule" oraz  wyeksponowano te, które s± dostępne w szkolnej bibliotece.
• Kwiaty w przysłowiach -znalazły się tu znane przysłowia polskie o kwiatach zilustrowane przez uzdolnionych plastycznie uczniów.
• Mowa kwiatów - dział zkrótkim kursem posługiwania się mow± kwiatów. Przedstawiał wizerunki kwiatowe (zdjęcia kwiatów) zaopatrzone w informację, co oznacza wręczenie bukietu takich, czy innych kwiatów. Każdy zwiedzaj±cy wystawę otrzymał mini - słowniczek z mow± kwiatów.(zał.)
• Kwiatowy savoir - vivre  czyli ... co trzeba wiedzieć o wręczaniu i otrzymywaniu kwiatów. Wskazówki na ten temat zaczerpnięte z ksi±żki J.Kamyczka "Savoir - vivre dla nastolatków" typu.: wręczanie kwiatów głowami na dół, przypomina "podawanie martwego zaj±ca" zostały przedstawione w postaci humorystycznych scenek  rysunkowych.
• Kalendarze z kwiatkiem - wystawiono różne kalendarze prezentuj±ce kwiaty a także wykonany (na podstawie ksi±żki Agnieszki Osieckiej "Imionnik z kwiatkiem") - kalendarz,  w którym poszczególnym imionom przypisano odpowiednie kwiaty .
• Na zdrowie czyli kwiaty, które lecz± - dział przedstawiaj±cy magiczn± moc kwiatów i pokazuj±cy ich zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.. W "Kwiatowej aptece" znalazły się materiały dotycz±ce właściwości leczniczych różnych kwiatów m.in. pudełka z herbatkami z wyci±gów kwiatowych, zasuszone pęki kwiatowych ziół, kosmetyki sporz±dzone z kwiatów: kremy, maści poprawiaj±ce urodę oraz ksi±żki i czasopisma z dziedziny ziołolecznictwa, (m.in.: "Wiadomości Zielarskie", dodatek do "Aury"). Między zasuszonymi ziołami umieszczono również cytaty o ziołach. m.in.:
  • "Nieraz już ja to sprawdziłam na sobie, że najlepszy rumianek w chorobie"/M. Konopnicka/
  • "Melisa po grecku znaczy pszczoła, bo do swych wonnych kwiatów pszczele roje woła"/D. Gellnerowa/
  • "Wkoło zaś się walały susz±ce się snopy szalwi, benedykty, kadry, macierzanki, cała ziołowa, domowa apteczka Wojszczanki"/ A. Mickiewicz/
  • "Szałwia wzmocni nerwy i r±k drżenie, febrę siln± powala, ciała bezwładnienie..."/W. Syrokomla/
•  Kwiaty w filatelistyce - wystawiono ponad sto polskich znaczków pocztowych przedstawiaj±cych kwiaty oraz oraz koperty ze znaczkami z pierwszego dnia obiegu.
• Kwiaty na cały rok - bogata ekspozycja obejmuj±ca zasuszone kwiaty (umieszczone w starej walizce), suche bukiety, kwiaty z liści, kwiaty z papieru (wykonane technik± origami - kilka różnych wzorów), kwiaty drewniane, sztuczne, plastikowe itd. Ekspozycję tę  dopełniała wystawa ksi±żek na temat sztuki układania kwiatów.
• Wystawę upiększyło 15 bukietów żywych kwiatów, ułożonych przez florystę.

Niektóre z cytatów o kwiatach wykorzystane na wystawie /autor PhilBosmans/:

"Tak jak kwiat potrzebuje słońca, by stać się kwiatem, tak człowiek potrzebuje miłości, by stać się człowiekiem",

"Kwiaty maj± urzekać swym pięknem, a ludzie dobroci±",

"Kwiaty nie kwitn± długo, ale przez cały czas dbaj± i to, by zachować piękno",

"Kwiaty kwitn± i wtedy, gdy na nie nikt nie patrzy",

"Gdzie jeden kwiat znów zakwitn±ć zdoła, tam pewnego dnia wyrosn± kwiatów tysi±ce", "Kwiatów nie podawaj dłońmi, lecz sercem".

Uwagi o realizacji wystawy

Mnogość materiałów zgromadzonych w poszczególnych działach wystawy wymagała ich wyeksponowania na dużej przestrzeni. Wykorzystano tu aulę szkoln±, gdzie poszczególne działy usytuowano na planie czworok±ta (wokół ścian), co ułatwiało zwiedzanie. Kierunek zwiedzania można też oznaczyć "kwiatowymi" strzałkami na posadzce. Na środku umieszczono dział "Kwiaty na cały rok", po bokach duże kompozycje kwiatowe z żywych kwiatów.

Zaproszeni na otwarcie wystawy, zostali usadowieni na scenie przy stolikach z "herbatk± z kwiatka" i obdarowani kwiatami.

Zwiedzaniu wystawy  towarzyszyła ścieżka dźwiękowa. Wykorzystano m.in. następuj±ce utwory: "Kwiaty we włosach" /"Czerwone Gitary"/, "Wspomnienie"/ Czesław Niemen/, " Róże i fiołki" /Ewa  Demarczyk/, "Róża"/"Maanam"/ "Będziesz moj± pani±" /M. Grechuta/, "Dam ci serce szczerozłote..."/M. Grechuta/ "Wiosna.." /Skaldowie/, "Jaka róża taki cierń..."/E. Geppert/

Wystawa wywołała duże zainteresowanie w środowisku lokalnym. Zwiedzili j± nie tylko uczniowie naszego gimnazjum, ale również uczniowie i nauczyciele z innych szkół, którzy sami zgłaszali chęć jej obejrzenia.

Zwiedzanie wystawy miało charakter zorganizowany, nauczyciel bibliotekarz występował w roli przewodnika oprowadzaj±cego po poszczególnych działach wystawy., co jeszcze bardziej wzmogło zainteresowanie zwiedzaj±cych.

Wśród bardzo pochlebnych opinii o wystawie stwierdzono m.in.., że była ona doskonałym materiałem do realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych.

Była również doskonała okazj± do wypromowania biblioteki, jej zbiorów, a także działalności szkoły w środowisku lokalnym.

Ważniejsze publikacje wykorzystane podczas tworzenia scenariusza wystawy:

Bosmans P.: Słoneczne promyki stworzenia. Wrocław 1983.

Bosmans P.: Szczęście na każdy dzień. Wrocław 2004.

Kwiaty ojczystej ziemi. Warszawa 1983.

Osiecka A.: Imionnik z kwiatkiem. Warszawa 1981.

Strofy o kwiatach. Antologia. Warszawa 1981.

Swierczyńska D.: Przysłowia s± dobre na wszystko. Warszawa 2001.

Mini słowniczek z mow± kwiatów

Co mówi± kwiaty?

Aster - jestem wiecznym optymist±

Bez - podziwiam Tw± urodę

Bratek - b±dźmy przyjaciółmi

Chaber - nie mam śmiałości porozmawiać z Tob±

Chryzantema biała - stara miłość nie rdzewieje

Fiołek - oznaka serdeczności

Frezja - uznanie i radość

Gerbera - szacunek

Goździk - kocham Cię , poważnie

Goździk czerwony - gor±ce podziękowania

Goździki (wielobarwny bukiet) - znak odmowy

Groszek - tęsknię do Ciebie, ale szkoda, że bez wzajemności

Jaśmin - czy zechcesz być kiedyś moja?

Kaczeniec - tak mi smutno bez Ciebie

Kaktus - ostrzeżenie

Krokus - oznaka radości

Lilia - mam poważne zamiary

Lwie paszcze - zwróć na mnie uwagę

Mak - będę walczyć

Malwa - oboje potrzebujemy spokoju

Mięta - zachowam po tobie dobre wspomnienia

Narcyz - jesteś bez serca

Niezapominajka - nie zapomnij o mnie

Piwonia - rozchmurz się, nie b±dź taka nieśmiała

Róża biała - jesteś warta mojej miłości

Róża czerwona - kocham gor±co

Róża żółta - odwzajemnij moj± miłość

Stokrotka - jak dobrze być obok Ciebie

Tulipan - cieszę się na Twój widok

Żonkil - jestem zazdrosny

Zobacz również: zdjęcia z wystawy.