Biblioteka w szkole Biblioteka w szkole
Szukaj: 
Aktualny numer 10/13
Na skróty
Aktualny numer
Prenumerata i zakup numerów archiwalnych
Archiwum
Zawartość wszystkich numerów "BwS"
w programie MOL
Wyszukiwarka
Informacje dla autorów
Sklep internetowy
Bibliografia materiałów repertuarowych dla szkół
Bank przydatnych
materiałów
Partnerzy
Galeria bibliotekarzy
KONTAKT
"Biblioteka w Szkole"
00-950 Warszawa
skr. pocztowa 109
email:
[email protected]
tel./fax 0-22 832 36 12
tel. 832 36 11
Wierszem �atwiej i weselej

 

czyli
rymowanki - wyliczanki i inne sposoby
na zapami�tanie szkolnych wiadomo�ci

 

 

Jak zapami�ta� trudne wzory matematyczne, zasady ortograficzne czy inne wiadomo�ci z r�nych przedmiot�w? Mo�e do pomocy u�y� wiersza? �artobliwe wierszyki, rymowanki, czasami �mieszne rysunki bardzo pomagaj� w nauce, a ich nauczenie si� przychodzi dzieciom z �atwo�ci�. �mudn� nauk� mo�na przekszta�ci� w zabaw�, mo�na b�dzie si� uczy� przyjemniej i skuteczniej.

 

 

J�zyk polski

 

Spos�b na zapami�tywanie przypadk�w w j�zyku polskim:

 

Mianownik - Mama
Dope�niacz - Da�a
Celownik - Celince
Biernik - Ba�k�
Narz�dnik - Na
Miejscownik - Mleko
Wo�acz - O!

"U" czy "�"?

Mak�wka, dach�wka - przez � pisz te s��wka.
Wyj�tek: zasuwka.
Kto kreskuje -uje,
Otrzymuje dw�je.

 

Stara rymowanka, przekazywana od kilku pokole�, u�atwiaj�ca zapami�tanie kolejno�ci liter w alfabecie:

 

Adam Babie Cebul� Daje
Ewa Fig� Gryzie
Hanka I Janka Kapu�ciane Li�cie �ami�
Mama N� Oknem Podaje
Rasio Stasio Tatko Uciek� Wszyscy Zap�akani

 

 

Piszemy "�", "�" czy "om", "em"?

Z ortografii chcesz mie� pi��,
Wi�c w bij w g�ow�, zapami�taj:
D�tka, c�tka, w�ze�, ch��,
Kol�dnicy, k�dziel, �wi�ta.

Nie chcesz sm�tny by� jak s�p?
Przep�d� pr�dko wstr�tne b��dy:
"En" w wyrazach takich t�p:
P�dzel, fr�dzla, l�k, kt�r�dy.

Gdy masz czas, powtarzaj wci��:
G�bka, fl�dra, br�z, najwi�cej,
K�pa, l�d, l�kliwy, w��.
T�go, r�ba�, w�giel, r�ce.

Sprawd� w s�owniczku, prosz�, zobacz,
Jak si� pisze: b�ben, k�t,
B�bel, g��bia, pr�d, w�troba,
K�pa�, t�cza, m�dry, s�d.

Je�li jeszcze: pr�t, p�s, tr�d
I w�dlin� zapami�tasz
Wnet zapomnisz, co to b��d,
Spadn� z ciebie dw�jek p�ta.

 

 

A oto wiersz na zapami�tanie sp�g�osek, po kt�rych piszemy "rz": pierwsze litery wyraz�w stanowi� sp�g�oski, po kt�rych nale�y pisa� "rz".

Babcia da�a Gosi pi�kne bratki,
bo jej wnuczka chcia�a takie kwiatki.

Jest te� inny spos�b - rymowanka pomaga zapami�ta� te sp�g�oski:

Niech pami�ta ka�dy z was,
Kiedy pi�ro puszcza w tan:
Brzoza, brzydal, brzytwa, brzask,
Chrz�stka, chrz�szczyk, chrzest i chrzan.

Kto to wie, ten z dw�jek drwi,
Zapami�ta bowiem w lot:
Drzemka, drzazga, drzewo, drzwi,
Grzegorz, grzanka, grzebie�, grzmot.

Wes� b�dzie tata tw�j,
�e ju� zast�p dw�jek znik�:
Wejrzyj, ujrzyj, wyjrzyj, sp�jrz,
Przejazd, przej�cie, przetak, prztyk.

A profesor powie w g�os:
Pi�tk� dam, niech ma j� raz!
Trz�sawisko, trzoda, trzos,
Wrzosowisko, wrzenie, wrzask.

 

 

Jak zapami�ta� sp�g�oski, na kt�re wymienia si� "�"?
W rymowance pierwsze litery wyraz�w to te, na kt�re wymienia si� "�".

Grze� dzi� ha�asuje, �le si� zachowuje.

Problemy z "h" wyja�ni wiersz:

K�opotliwe samo "h"
Do�� szczeg�ln� sk�onno�� ma;
Lubi ha�a�liwe s�owa:
Huk, harmider, ha�asowa�,
Heca, hurmem, hej, hop, hura,
Hola, horda, hejna�, hula�,
Hasa�, halo, hop, wataha..
W tych wypadkach si� nie wahaj!

 

 

Kiedy "i", a kiedy "j"?

Powiedz to ka�demu gapie,
Co z dyktanda dw�jki �apie,
�e wyrazy: Anastazja,
Telewizja, fuzja, Azja,
Francja, akcja i akacja,
Lekcja, porcja oraz racja,
Sesja, pensja i hortensja,
Misja, scysja i pretensja
Maj� zawsze "j", nie "i".
Kto to wie, ten z dw�jek drwi.

Do s��w: kopia, biolog, Dania,
Zofia, Maria, dioda, kiosk -
Wstaw "i kr�tkie" bez wahania,
A unikniesz gaf i trosk.
Gdy na karku jest twa g�owa,
To bez trudu pojmiesz wnet:
"jot" piszemy w obcych s�owach
tylko po "ce", "es" i "zet".

 

 

Na k�opoty z pisowni� "nie" z rzeczownikiem, przymiotnikiem i czasownikiem:

Z "nie" rzeczownik i przymiotnik niech si� ��cz� jak brat z bratem.
Pisz wi�c razem: niepowa�ny, nieuwaga, niedostatek...

Ka�dy ucze� dobrze wie,
�e czasowniki piszemy rozdzielnie z "nie"!

Wierszyki, kt�re u�atwiaj� zapami�tanie pisowni wielkich i ma�ych liter:

WIELK� LITER� zawsze si� pisze:
nazwy urz�d�w, w�adz, stowarzysze�
oraz imiona wszelakich istot:
Sejm Polski, Jowisz, Azor, Mefisto.

Nazwy mieszka�c�w ziem, cz�ci �wiata:
Marsjanin, Polak, �l�zak, Azjata,
geograficzne nazwy, wi�c:
Ural, Ba�tyk, Lubelskie, Barania G�ra.
Nazwy miast, ulic, dzielnic:
Ochota, plac Zbawiciela, ulica Z�ota,
nazwy odznacze� oraz medali,
�wi�t, wszelkich zlot�w i festiwali.

Wreszcie - w tytu�ach ustaw, dzie�, wierszy
du�� liter� wstaw w wyraz pierwszy.
Pisz: Konstytucja 3 maja,
Zew krwi, Ho�d pruski, Ostatni zajazd.

�mia�o pisz LITERKI MA�E
w s�owach: ferie, �redniowiecze,
maj, karnawa�, poniedzia�ek -
bo to okre�lenie czasu, cz�ecze.

Ma�a lubi te� literka
nazwy cz�onk�w zrzesze�, wyzna�
jak: d�browszczak, konfederat, jezuita.
�atwe, przyznasz?

A �e g�odni poznaniacy
raz litery du�e zjedli,
male�kimi pisz, m�j Pankracy,
nazwy mieszka�c�w miast i osiedli:

wojew�dztwo bia�ostockie,
powiat ��dzki - nie kraina,
administracyjny okr�g
ma�� literk� zaczynaj.

Tak�e zdarzenia dziejowe,
Przyk�ad: wojna polsko-szwedzka,
Powstanie listopadowe...
Ale do��! Nie m�czmy dziecka.

 

 

Matematyka

 

Kolejno�� wykonywania dzia�a�:

Moi drodzy przyjaciele,
najpierw w nawiasach liczymy wiele,
potem mno�ymy i dzielimy,
a na koniec nam zostanie dodawanie i odejmowanie.

 

Utrwalanie tabliczki mno�enia:

Teraz id� do domu,
czo�em, czuwaj, cze��,
8 razy 7 jest 56.

Gruszka jest dojrza�a,
trzeba j� zje��.
7 razy 8 jest 56.

Teraz ci to powiem:
kruki lubi� sery.
8 razy 8 jest 64.

 

 

Rymowanka, kt�ra przypomina wz�r na pole i obw�d ko�a:

Jak to �adnie, pi�knie brzmi:
obw�d ko�a "dwa er pi" ( 2r? ),
pole za� "er kwadrat pi" ( r2? ),
niech w pami�ci zawsze tkwi.

Spos�b zapami�tania jednostek w matematyce przez stworzenie wizualnej przestrzeni, kt�ra to zobrazuje. Tu jako przyk�ad "Lokomotywa":

 

 

Przyroda

 

Rymowanka na zapami�tanie kolor�w t�czy po kolei: pierwsze litery to litery kolor�w - czerwony, pomara�czowy, ��ty, zielony, niebieski, granatowy i fioletowy:

 

Oto rymowanka pomagaj�ca w zapami�taniu kierunk�w geograficznych (patrz�c na map�):

W lewej r�ce zach�d mam,
A wsch�d w r�ce prawej!
U g�ry p�noc, w dole po�udnie.
I ju� kierunki �wiata umiem cudnie!

Pomys� na zapami�tanie kolejno�ci planet:

 

Historia

 

Zapami�tanie roku, w kt�rym Krzysztof Kolumb odkry� Ameryk� u�atwia prosta rymowanka:

Jeden, cztery, dziewi��, dwa,
- Kolumb Ameryk� zna.

Data za�o�enia Rzymu - 753 r. p.n.e.

Na siedmiu wzg�rzach pi�trzy si� Rzym.
7     5     3

A dat� chrztu Polski
i koronacji Boles�awa Chrobrego
mo�na zapami�ta� tak:

Dziewi�� sze�� sze�� (966) -
Mieszko przyjmuje chrzest.

Tysi�c dwadzie�cia pi�� -
Boles�aw kr�lem jest.

 

 

Bibliografia:

Gawdzik Witold "Ortografia na weso�o i na serio". Warszawa, Wydawnictwo O�wiata 1998

Wierszem �atwiej czyli ortografia i gramatyka dla klas I-III na weso�o. ��d�, Wydawnictwo 86 Press 1993

http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/3088/

 



wersja spakowana w formacie Microsoft Word (213 KB)

dzia�: Kr�tkie gazetki na d�ugie przerwy