Maria Morzy�ska
Nauczyciel bibliotekarz
Powiatowa Bursa dla M�odzie�y Szkolnej
w Chojnicach

Miejsce biblioteki

Na jednej ze �cian mojej biblioteki widniej� s�owa Jana Wiktora .." Biblioteka to przybytek na �cie�aj otwarty, zapraszaj�cy ka�dego w progi. Wejd� go�ciu i sta� si� przyjacielem." Motto to towarzyszy mi w codziennej pracy. Czy mi si� to udaje?

Biblioteka to tworz�ce si� centrum informacji w naszej plac�wce. Cech� charakterystyczn� jej dzia�ania jest sta�e poszukiwanie miejsca w proponowanym procesie wychowawczym. Funkcjonuje ona w plac�wce opieku�czo-wychowawczej dla m�odzie�y w r�nym wieku, ucz�szczaj�cych do r�nych szk�. Z konieczno�ci wi�c, musi dostosowa� sw�j zakres dzia�ania do potrzeb mieszkaj�cych w niej wychowank�w, co roku innych i maj�cych coraz to ciekawsze problemy. Wa�ne s� te� potrzeby pracownik�w r�nych specjalno�ci, stale si� doskonal�cych i uczestnicz�cych w rozwi�zywaniu coraz trudniejszych problem�w wychowawczych.

Trudno�ci w opracowaniu modelu dzia�ania biblioteki w plac�wce typu bursa s� spowodowane tym, �e na naszym terenie brak podobnych plac�wek z bibliotek� dzia�aj�c� w pe�nym zakresie, z kt�rymi mo�na by wymienia� pogl�dy na nurtuj�ce tematy. Przy opracowaniu modelu dzia�ania biblioteki korzysta�am i korzystam z publikacji, program�w dla bibliotek szkolnych r�nych typ�w szk�, dostosowuj�c je do naszych potrzeb.

Mimo skromnych zbior�w biblioteka ze swymi mo�liwo�ciami oddzia�ywa� biblioterapeutycznych wraz z dzia�aniami terapeutycznymi nauczycieli wychowawc�w wypracowa�a wa�ne miejsce w procesie wychowawczym. A do jego prawid�owego realizowania dyrekcja plac�wki przywi�zuje du�� wag�.

Baza

Biblioteka znajduje si� w Powiatowej Bursie dla M�odzie�y Szkolnej w Chojnicach (woj. pomorskie) w plac�wce opieku�czo - wychowawczej. Mieszka w niej m�odzie� chojnickich szk� ponadgimnazjalnych r�nego typu i kszta�c�ca si� w r�nych dziedzinach ( np. ogrodnictwo, rolnictwo, krawiectwo, stolarstwo, praca socjalna, medycyna, elektronika, elektronika o specjalno�ci wojskowej, mechanika, informatyka, itp.), 5 dni w tygodniu z przerwami wakacyjnymi. Z nocleg�w korzystaj� te� studenci Politechniki Koszali�skiej bowiem jej filia znajduje si� niedaleko naszej plac�wki. Funkcjonujemy wsp�lnie z II LO w obiekcie przedwojennego szpitala wojskowego, kt�ry po II wojnie �wiatowej zosta� przeznaczony na cele o�wiatowe. W s�siaduj�cych zabytkowych obiektach wojskowych znalaz�o siedzib� wiele instytucji o�wiatowych, np. Medyczne Studium Zawodowe, Centrum Kszta�cenia Ustawicznego, Collegium Pomerania gdzie odbywaj� si� zaj�cia student�w Politechniki, Prywatne Centrum J�zykowe, itp.

Naszych mieszka�c�w, a zarazem u�ytkownik�w mojej biblioteki cechuje du�a rozpi�to�� wieku, przewa�aj� ch�opcy. Sta�e miejsce zamieszkania wychowank�w to miejscowo�ci woj. pomorskiego i kujawsko-pomorskiego r�nej wielko�ci, nieraz oddalone od wi�kszych o�rodk�w wiele kilometr�w, po�o�onych w�r�d pi�knych p�l i las�w Bor�w Tucholskich. Wychowankowie pochodz� z rodzin o r�nym poziomie ekonomicznym, kulturalnym, o r�nym zasobie wiadomo�ci i z r�nymi nawykami kulturalnymi, higienicznymi, dnia codziennego. Niewiele z nich posiada przyjazny dla nich dom, a czasami je�eli on istnieje to te� wyst�puj� w nim r�ne problemy, kt�re nieraz wymagaj� pilnych rozwi�za�.

Biblioteka - funkcjonuje od chwili powo�ania plac�wki, jeszcze pod nazw� internat LO, kt�ry to zosta� przekszta�cony w burs� szkoln�.

Zbiory biblioteki - to pocz�tkowo lektury z j�zyka polskiego, lektury dla nauczycieli, wydawnictwa encyklopedyczne, literatura m�odzie�owa pochodz�ca m.in. z zasob�w biblioteki zlikwidowanego chojnickiego Domu Dziecka . W chwili obecnej zbiory zosta�y wzbogacone o nowe wydawnictwa z zakresu szeroko rozumianej informatyki, metodyczne dla nauczycieli zw�aszcza z zakresu opieki i wychowania, reformy o�wiaty, literatury m�odzie�owej a nawet o tak� kt�ra znalaz�a si� w niedawno og�oszonym kanonie literatury m�odzie�owej i dzieci�cej. Wiele te� wydawnictw pochodzi z likwidowanych bibliotek i z wymiany z Powiatow� Bibliotek� Pedagogiczn� w Chojnicach. Uda�o si� to zorganizowa� dzi�ki wydatnemu zaanga�owaniu naszego dyrektora i �yczliwo�ci sponsor�w.

Biblioteka w roku ubieg�ym wzbogaci�a si� o komputer i program Mol 2000+ .W chwili obecnej jeste�my w trakcie opracowywania zbior�w dawnych i nabytk�w, a tak�e przechodzenia z udost�pniania tradycyjnego na skomputeryzowany.

Kadra plac�wki to mianowani nauczyciele wychowawcy, pracownicy administracji i obs�ugi, specjali�ci - w chwili obecnej modelarz, specjalista od tenisa sto�owego; muzyk, plastyk, nauczyciele z wy�szym wykszta�ceniem pedagogicznym i specjalno�ci� opieku�czo-wychowawcz�, resocjalizacj�, sta�ysta, kilku w trakcie sta�u na nauczyciela dyplomowanego, nauczyciel kszta�c�cy si� w kierunku informatyki i profilaktyki, bieg�y s�dowy z zakresu pedagogiki.

Kadra biblioteki - nauczyciel bibliotekarz j (od 1999 caďż˝y etat, poprzedni ½ lub wcale ale biblioteka istniaďż˝a i zajmowaďż˝ siďż˝ niďż˝ wychowawca z zakresem obowiďż˝zkďż˝w nauczyciela bibliotekarza), posiadajďż˝cy uprawnienia do pracy w bibliotece szkolnej, z wyksztaďż˝cenia historyk, muzealnik, specjalista z zakresu pracy opiekuďż˝czej wďż˝rďż˝d dzieci, autor wielu publikacji o rďż˝nej tematyce, zwďż˝aszcza regionalnej, a takďż˝e autor wielu wystaw muzealnych, posiadacz odznaczeďż˝ resortowych i paďż˝stwowych), opiekun staďż˝u mďż˝odych nauczycieli.

Program wychowawczy i jego realizacja

Udziaďż˝ biblioteki w opracowaniu programu wychowawczego

W plac�wce od lat opracowywano plany pracy wychowawczej z grup� wychowawcz�, plany pracy biblioteki. Od chwili po��czenia w 1999 r. bursy z internatem szko�y rolniczej zosta� podj�ty ogromy trud opracowania programu wychowawczego plac�wki na okres 3 lat zgodnie z zasadami okre�lonymi przez przepisy. Opracowanie tego programu poprzedzi�y liczne dyskusje w grupach wychowawczych i w gronie pedagogicznym. Wychowankowie swe oczekiwania zaprezentowali w ankiecie "Czy w plac�wce mo�e by� inaczej ?" przeprowadzonej w maju 2001 r. Natomiast grono pedagogiczne swoje propozycje zawar�o w ankietach i sprawozdaniach np. "Sprawozdanie za I semestr roku szkolnego 2000/2001"- luty 2001,"Koncepcja wizji i misji bursy"-2001-04-09, "Kondycja zawodowa nauczycieli" -maj 2001,"Samoocena nauczyciela "- czerwiec 2001,"Sprawozdanie za II semestr roku szkolnego 2000/2001"- czerwiec 2001. Ponadto wykorzystano wiedz� uzyskan� w wyniku przeprowadzenia szeregu rozm�w indywidualnych i grupowych z m�odzie��, rodzicami oraz pracownikami pedagogicznymi, administracji i obs�ugi. "Program wychowawczy" zosta� opracowany pod przewodnictwem dyrektora bursy Jana Bruskiego i przyj�ty do realizacji na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 2 pa�dziernika 2001r. W tych wszystkich dzia�aniach bra� czynny udzia� nauczyciel bibliotekarz czyli ja. By�am na bie��co z interesuj�c� problematyk� bowiem w owym czasie uzupe�nia�am sw� wiedz� podczas zaj�� na kursach doskonal�cych i kwalifikacyjnych w Gda�sku i Poznaniu. W wielu zadaniach przeznaczonych do realizacji zawarto sposoby i formy realizacji zaproponowane przez bibliotek� ��cznie z wyszczeg�lnieniem dzia�u Edukacja informacyjna i medialna, kt�ry przybra� nast�puj�cy kszta�t:

Zadania okre�lone w "Programie wychowawczym " znalaz�y si� w planie pracy biblioteki i planie wychowawczym biblioteki opracowywanym co roku.

Mimo trudno�ci finansowych o�wiaty z kt�rymi nasza plac�wka r�wnie� si� boryka jest i b�dzie realizowany, cz�sto du�ym nak�adem pracy naszych pracownik�w.

Udziaďż˝ biblioteki w realizacji programu wychowawczego

Biblioteka nasza zawsze bra�a czynny udzia� w realizacji programu wychowawczego. Tak jest i teraz.

Oto niekt�re przyk�ady:

Warsztaty "�yjmy zdrowo i bezpiecznie"

Warsztaty "�yjmy zdrowo i bezpiecznie" organizowane by�y w br. roku po raz trzeci. W zwi�zku z opracowaniem i wdro�eniem do realizacji programu profilaktycznego w tym roku przeniesiono je do programu profilaktycznego. Dok�adny program i informacje o realizacji w latach ubieg�ych mo�na znale�� na stronie internetowej biblioteki, a tak�e w "Problemach opieku�czo - wychowawczych " z czerwca 2002 r. i z lutego 2003 r.

Tegoroczne warsztaty odby�y si� w dniach 21-23.III. 2003r. pod has�em "Relaks." Jak co roku, spotka�y si� z zainteresowaniem i zosta�y wysoko ocenione przez uczestnik�w, co przejawia si� m.in. w ankiecie ewaluacyjnej stosowanej powszechnie w naszej plac�wce, a tak�e w ch�ci uczestniczenia w podobnych w roku przysz�ym. Warsztaty dostarczaj� nam wychowawcom du�o materia�u do dzia�a� wychowawczych. A na pewno wp�ywaj� na wychowank�w terapeutycznie. M�wi� o tym chocia�by odpowiedzi uczestnik�w na pytanie ko�cz�ce warsztaty: "Jaki baga� zabierzesz ze sob�?" A brzmi� mniej wi�cej tak - ..."chwile rado�ci, wytchnienia od rzeczywisto�ci, uwolnienie od smutku, mo�liwo�� wsp�pracy i poznania koleg�w i kole�anek, umiej�tno�� organizowania odpoczynku i relaksu" itp. I chyba s� szczere bo np. jednemu z uczestnik�w niedawno zmar�a mama po d�ugiej walce z chorob� nowotworow�, inna wychowanka funkcjonuje w rodzinie rozbitej i z tego tytu�u ma r�ne dylematy, nast�pna prze�y�a zaw�d mi�osny czy funkcjonuje w rodzinie gdzie jej cz�onkowie walcz� z uzale�nieniem od narkotyk�w lub alkoholu, itp.

Program "Razem w walce ze staro�ci�"

Biblioteka w��czy�a pozosta�e dzia�y bursy do realizacji programu "Razem w walce ze staro�ci�". Pisz� o nim m.in. w GAZECIE SZKOLNEJ nr 42 z 2002 r. Realizacja tego programu oparta jest o wsp�prac� z Domem Dziennego Pobytu dla os�b samotnych i chorych ( znajduje si� na tej samej ulicy co nasza plac�wka). M�odzie� i pracownicy bior� udzia� w �yciu tej plac�wki z okazji �wi�t i na co dzie� np. przy piel�gnacji ogrodu, porz�dkowaniu otoczenia. Zapraszamy naszych "dziadk�w" i chodzimy do nich przy r�nych okazjach. W tym roku z okazji Dni Babci i Dziadka w naszej plac�wce odby�a si� "Herbatka dla Babci i Dziadka". Opr�cz przys�owiowej herbatki mieli�my go�ci z M�odzie�owej Orkiestry D�tej z Lipki. M�odzie� w niecodziennym koncercie przybli�y�a wszystkim muzyk� z r�nych epok i r�nych autor�w.

W bie��cym roku nawi�za�am kontakty z Klubem Seniora z Chojnickiego Domu Kultury a zw�aszcza z dzia�aj�cym w jego ramach ch�rem "Astry". Wyst�p tego ch�ru mieli�my okazj� prze�y� wsp�lnie z wychowankami z okazji "Koncertu pie�ni patriotycznych" u�wietniaj�cego kolejn� rocznic� Konstytucji 3 Maja w naszej plac�wce. A szczeg�lnie wa�ne dla nas wychowawc�w by�o obcowanie m�odzie�y z lud�mi starymi, schorowanymi i ich wzajemne relacje. Przyjemnie by�o te� popatrze� na schorowane twarze na kt�rych pojawi� si� u�miech i zadowolenie. Do realizacji tego programu osobi�cie przywi�zuj� du�o uwagi i troski. Tyle jest bowiem w naszym spo�ecze�stwie pogardy dla starego, schorowanego cz�owieka.

Strony www biblioteki, bursy, Stowarzyszenia Educo - czyli dobra reklama naszej dzia�alno�ci

Korzystaj�cy z naszej biblioteki wychowankowie, a tak�e studenci, m�odzie� chojnickich szk� przychodz� do bursowskiej biblioteki nie tylko po wydawnictwa, ale czasami by sobie pogada�. Tak si� z�o�y�o, �e podczas jednej z pogaw�dek na r�ne tematy

zauwa�y�am, �e kilku ch�opc�w ma problemy natury osobistej, typowo egzystencjalne a interesuj� si� technik� komputerow�. Postanowi�am si� szybko dokszta�ci� si� by m�c rozmawia� i mie� punkt zaczepienia, jaki� wsp�lny temat. Podczas tych rozm�w doszli�my do wniosku, �e mo�na by stworzy� reklam� naszej plac�wki w internecie. Tak zrodzi� si� pomys� stworzenia strony www biblioteki, p�niej bursy i Stowarzyszenia Educo. To m�odzie� pod moj� opiek� zaprojektowa�a, stworzy�a i nadzoruje strony. Troch� to jest utrudnione bo biblioteka nie ma dost�pu do internetu ale jako� sobie radzimy. Nie s� one doskona�e, ale dla mnie wa�ne jest to co prze�yli�my podczas ich tworzenia. Niekt�rzy z nich s� ju� studentami w odleg�ych miejscowo�ciach a b�d�c przejazdem zagl�daj� do biblioteki lub bursy. Zaprojektowanie i opracowanie r�nych informacji wykorzystanych do budowania stron www bardzo si� przyda�y szczeg�lnie teraz gdy wszed� w �ycie obowi�zek udost�pniania informacji publicznej w Biuletynie Informacji Publicznej bowiem zosta�y mi powierzone obowi�zki ich udzielania.

Wsp�praca z chojnickim muzem czyli progarm "Moja Ojczyzna - Ziemia Chojnicka" i nie tylko

Wa�n� dziedzin� realizowanego programu wychowawczego jest wsp�praca z bibliotek� muzealn� o kt�rej pisz� w " Poradniku bibliotekarza" nr 1 z 2003r. Wsp�praca z tym dzia�em chojnickiego muzeum trwa ju� od 1989 r., tzn. od momentu gdy zacz�am prac� w bursie. W okresach trudnych dla naszej plac�wki, tzn. do 1999 r. realizowanie dzia�alno�ci wychowawczej biblioteki oparte by�o o wszelk� pomoc udzielan� ze strony kustosza, kierownika biblioteki mgr Anny Czapczyk - przyjaciela i or�downika dzia�alno�ci wychowawczej w�r�d m�odzie�y wiejskiej.

Z tej wsp�pracy zrodzi� si� program i cykl zaj�� "Moja Ojczyzna - Ziemia Chojnicka". Zreszt� edukacja regionalna zawsze by�a mocn� stron� dzia�alno�ci biblioteki i mojej dzia�alno�ci bowiem jest to wa�na w mym �yciu dziedzina wiedzy, kt�ra daje mi wiele zadowolenia i chc� j� przekazywa� m�odzie�y i za co zosta�am uhonorowana licznymi odznaczeniami i nagrodami.

Co roku, we wrze�niu m�odzie� zamieszkuj�ca po raz pierwszy nasz� plac�wk� udaje si� ze mn� do r�nych bibliotek naszego miasta. Staram si� pokaza� im te centra kultury by m.in. nikt nie m�g� powiedzie�, �e nie wie gdzie znajduj� si� biblioteki i umia� si� w nich porusza�. Jest to trudne do realizowania bo by umie� z nich korzysta� trzeba odwiedza� je wiele razy, a cz�sto si� zdarza, �e nasza wizyta jest dla niekt�rych wychowank�w pierwsz� i ostatni� w tego typu plac�wce. Du�e zainteresowanie zawsze wzbudza wizyta w bibliotece muzealnej, gdy� tam wychowankowie maj� jedyn� mo�liwo�� dotkni�cia starodruk�w (chocia�by wzrokiem) i r�nych ciekawych ksi��ek, kt�re nie s� udost�pniane przeci�tnym czytelnikom ze wzgl�d�w bezpiecze�stwa.

Do you speak english ? Czy m�wisz po angielsku?

W roku szkolnym 1999/2000 biblioteka zaproponowa�a organizacj� pomocy z w zakresie edukacji j�zykowej. Pozyska�am do wsp�pracy nauczycieli j�zyka niemieckiego i angielskiego. Z pocz�tku by�o wielu ch�tnych. Jednak m�odzie� bra�a udzia� w finansowaniu tych zaj��. Nie chcieli�my im dawa� wszystkiego za darmo. I to si� nie przyj�o. Nasza m�odzie� nie wywodzi si� z rodzin zamo�nych. Ale nie w tym widz� zasadniczy problem. M�odzie� wiejska jeszcze nie czuje potrzeby edukacji j�zykowej. Dlatego szukamy sposob�w pokazania im jak wa�na jest znajomo�� j�zyk�w obcych. St�d organizacja wielu zaj�� wychowawczych.

Ksi��ka - moja Arkadia

W plac�wce funkcjonuje kalendarz rocznic i imprez og�lnobursowskich. Ka�dy wychowawca, w tym i bibliotekarz organizuje dwie imprezy og�lnobursowskie, co roku inne. Biblioteka, w minionym roku szkolnym organizowa�a uroczysto�ci zwi�zane ze wspomnianym �wi�tem 3 Maja i �wi�to Biblioteki. Obie uroczysto�ci odby�y si� w maju.

My�l�, �e wa�nym wydarzeniem w �yciu bursy by�o �wi�to biblioteki . Odby�o si� ono pod has�em " Ksi��ka -moja Arkadia". Na imprez� z�o�y�y si� wystawy r�nych publikacji pt. "Same s�owa nie nape�ni� pustego brzucha"- wystawa publikacji o tematyce kulinarnej, "Kaszubszczyzna moja rado��"- publikacje, ubieg�oroczne nabytki biblioteki wraz z pi�knymi rze�bami, przedmiotami codziennego u�ytku i osobist� prezentacj� haft�w Urszuli Drewek, "S�awni ludzie"- wystawa karykatur (kserokopie) wykonanych przez Eryka Lipi�skiego. Na tle tych wystaw zorganizowanych w du�ej sali "Ca�a bursa czyta�a ksi��ki wychowawcy wychowankom, wychowankowie wychowawcom", mo�na te� by�o dotrze� .."do biblioteki przez �o��dek" podczas pokazu dekoracji kanapek, degustacji deser�w, potrawy regionalnej wykonanych przez naszych wychowank�w. Ukoronowaniem imprezy by� "Wiecz�r poezji i poet�w chojnickich z udzia�em �ucji Gocek, Henryka Merchla, Jana Sabinarza." Szczeg�lnie wa�ne by�o spotkanie z Janem Sabiniarzem o kt�rego wyst�pie w naszej plac�wce marzy�am wiele lat. Jest on gor�cym or�downikiem idei "Ma�ych Ojczyzn" piewc� kultury kaszubskiej, malarzem, architektem , pie�niarzem, �wietnym gaw�dziarzem, g�o�nym propagatorem poezji Bu�ata Okud�awy. Jego pi�kny g�os rozbrzmiewa� do p�nej nocy.

Podczas ca�ej imprezy odby�a si� loteria fantowa i konkurs pt. "�wiat poezji" z nagrodami .

�wi�to biblioteki zawiera�o wiele niekwestionowanych propozycji sp�dzenia mile wolnego czasu, poszerzenia wiedzy.

Book-talking czyli "Rozmowy o ksi��kach"

M�odzie� nasza nie lubi czyta� ksi��ek, nawet ci co ucz� si� w szko�ach ko�cz�cych si� matur� dlatego usilnie zabiegam o wywo�anie u nich motywacji. Czyni� to r�nymi sposobami, np. opracowa�am cykl zaj�� "Rozmowy o ksi��kach"- raz w miesi�cu spotykamy si� w bibliotece i rozmawiamy o ksi��kach. Wykorzysta�am tu m.in. metod� "book talking" W spotkaniach bior� udzia� wychowankowie, kt�rzy zamieszkuj� burs� po raz pierwszy. Niekt�rzy wymy�laj� r�ne przyczyny by w nich nie uczestniczy� ale s� tacy kt�rzy czyni� to ch�tnie. Wszystkie nasze wa�niejsze dzia�ania w bursie s� poddawane ewaluacji i te te� . Tegoroczne spotkania zosta�y przez wychowank�w ocenione na cztery w skali 1-5.

By unikn�� niedom�wie� wnios�am propozycj� poprawki w statucie by zaj�cia te by�y obowi�zkowe. Rada Pedagogiczna je zaakceptowa�a. A jak wychowankowie - zobaczymy.

"Bursowskie wie�ci"

W minionym roku szkolnym zamieszka�a w bursie wychowanka, kt�ra interesuje si� dziennikarstwem. To przy jej pomocy stworzyli�my pierwsz� w dziejach bursy gazetk� pt. "Bursowskie wie�ci". Opracowujemy w chwili obecnej jej czwarte wydanie. Nie mam z tym specjalnych k�opot�w gdy� od wielu ju� lat zdarzy�o mi si� popularyzowa� r�ne sprawy na �amach prasy fachowej i lokalnej. Czyni� to r�wnie� w chwili obecnej.

Stowarzyszenie Educo

Plac�wka nasza, w tym i biblioteka, jak ca�a o�wiata boryka si� z trudno�ciami finansowymi. Ale nie za�amujemy r�k. Z inicjatywy naszego dyrektora Jana Bruskiego stworzyli�my Stowarzyszenie Educo - maj�ce pomaga� w sponsorowaniu plac�wki. Jednym z zada� jest wspieranie finansowe m�odzie�y mieszkaj�cej w bursie, w r�ny spos�b.

W��czy�am si� w ide� tworzenia stowarzyszenia, pocz�wszy od napisania statutu i jego licznych przer�bek a� do dzia�alno�ci obecnej. Od pocz�tku nale�� do zarz�du i pe�ni� funkcj� skarbnika. Istnienie tego stowarzyszenia nie by�oby mo�liwe bez uporu naszego dyrektora, kt�ry wiele razy musia� odwiedza� nieprzyjazne s�dy by zarejestrowa� stowarzyszenie. Dzi�ki pracy cz�onk�w stowarzyszenia mo�e ono sponsorowa� wiele alternatywnych dzia�a� edukacyjnych dla naszej m�odzie�y.

Stowarzyszenie finansuje te� dzia�alno�� grup wychowawczych i biblioteki (opr�cz wielu innych dzia�a� np. remonty, zakupy materia��w itp.).

Zesp� pedagog�w szk� ponadgimnazjalnych powiatu chojnickiego i zesp� wychowawc�w, kierownik�w i dyrektor�w burs i internat�w woj. pomorskiego czyli wymieniamy do�wiadczenia

Bior� udzia� w dzia�alno�ci zespo�u pedagog�w szk� ponadgimnazjalnych powiatu chojnickiego i zespo�u wychowawc�w, kierownik�w, dyrektor�w burs i internat�w woj. pomorskiego o kt�rych dzia�alno�ci m�wi� informacje zamieszczone na stronie internetowej naszej plac�wki.

Szczeg�lnie cenna jest praca w zespole pedagog�w szk� ponadgimnazjalnych gdy� np. ostatnie spotkania po�wi�cone by�y budowaniu programu profilaktycznego. Bardzo pomog�o to przy konstrukcji naszego programu , a nawet zrodzi� si� pomys� napisania aplikacji zwi�zanej z ide� stworzenia Powiatowego Centrum Informacji Profilaktycznej przy bursie. Zaplanowano w nim zadania dla biblioteki bursowskiej. Udzia� w spotkaniach poszerza moj� wiedz� na temat nurtuj�cych plac�wki opieku�czo-wychowawcze problem�w i sposob�w ich rozwi�zywania. Sprzyja to mo�liwo�ciom pozyskiwania r�nego rodzaju materia��w z kt�rych mog� korzysta� klienci mojej biblioteki.

Wsp�lpraca z nauczycielami wychowawcam i innymi pracownikami bursy

Nauczyciele wychowawcy mojej plac�wki organizuj� wiele dzia�a� wychowawczych w kt�rych niejednokrotnie bior� udzia� czynnie lub podpowiadam sposoby organizacji, udost�pniam literatur�, a nawet zbiory z prywatnej biblioteki. Musz� podkre�li�, �e z wieloma nauczycielami dobrze mi si� wsp�pracuj� i planujemy jeszcze wiele ciekawych wydarze� wychowawczych.

W realizacji programu wychowawczego bior� udzia� wszyscy pracownicy bursy. W wielu wydarzeniach wychowawczych musz� bra� udzia� pozostali pracownicy bursy bo np. kto zna si� lepiej na organizacji kolacji wigilijnej na 100 os�b jak nie intendentka czy kucharka, kt�re na co dzie� robi� du�e zakupy czy gotuj� potrawy na tyle os�b. Czynny udzia� ma tu m�odzie�, kt�ra pod bacznym okiem wychowawcy konstruuje menu wigilijne. Ale wcze�niej korzysta z ksi��ek kucharskich czy czasopism.

Czwartkowe spotkania "przy ksi��ce" czyli stale si� doskonalimy

W programie wychowawczym plac�wki zosta� zawarty dzia� Program doskonalenia nauczycieli, kt�ry wskazuje by nauczyciele... " doskonalili si� w nast�puj�cych obszarach:

• praktyczne umiejďż˝tnoďż˝ci w pracy z wychowankiem,
• skuteczno�� i efektywno�� procesu komunikowania siďż˝,
• dziaďż˝ania profilaktyczne w zakresie patologii, agresji, AIDS i innych zagroďż˝eďż˝,
• realizacja zaj�� wychowawczych w formie warsztatowej,
• aktywizowanie i motywowanie mďż˝odzieďż˝y do dziaďż˝ania,
• edukacja medialna i informacyjna,
• osiďż˝gniďż˝cia kwalifikacji w dziedzinie informatyki i kultury fizycznej..."

Nale�y doda�, �e biblioteka w tych dziedzinach informuje, pomaga, zbiera wydawnictwa, a tak�e organizuje spotkania nauczycieli "przy ksi��ce" , raz w miesi�cu. Podczas nich omawiane s� r�ne problemy nurtuj�ce nasz� plac�wk� ale zawsze jest jeden punkt, kt�ry informuje s�uchaczy o nowo�ciach ksi��kowych znajduj�cych si� w naszej bibliotece.

A oto dotychczasowa tematyka:

1. "Andrzejki w bibliotece"
   • Trening zastďż˝powania agresji w szkole - prezentacja publikacji - J. Bruski
   • "Inteligencja emocjonalna" prezentacja ksi��ki po tym samym tytuďż˝em - A. Szreder
   • "Klasa chodzi po klasie i nie zwraca uwagi na moje uwagi" - prezentacja ksi��ki J. Pielachowskiego -M. Morzyďż˝ska
   • Ankieta -"Oczekiwania ze strony wychowawcďż˝w wzglďż˝dem biblioteki"
2. Spotkanie noworoczne
   • ďż˝yczenia noworoczne
   • Edukacja medialna - prezentacja czasopisma -M. Morzyďż˝ska
   • Educo nasza szansďż˝ - J.Bruski
   • Dyskusja
   • Zasoby informacyjne internetu .Wybďż˝r. (oďż˝wiata) - M.Morzyďż˝ska
   • Kalendarz waďż˝niejszych rocznic w 2002 .- M. Morzyďż˝ska
3. Nowo�ci literatury regionalnej
   • Promocja ksi��ki "Liber regestorum - prezentacja ksi��ki w ktďż˝rej opracowaniu braďż˝a udziaďż˝ A. Czapczyk kustosz biblioteki muzealnej
   • Dyskusja
4. Nowo�ci literatury pedagogicznej w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Chojnicach - A. Wielewska - pracownik tej�e biblioteki
5. Metody wsp�pracy ze �rodowiskiem
   • "Listy do S. " - poszukiwania bibliograficzne w chojnickich bibliotekach - na w/w temat - M. Morzyďż˝ska
   • "Pomaganie dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych" - A. Szreder - pracownik bursy a takďż˝e biegďż˝y sďż˝dowy z zakresu pedagogiki
6. Powinno�ci nauczyciela
   • "Nauczyciel wychowawcďż˝", "Wspďż˝praca z rodzicami " - prezentacja poradnikďż˝w wydanych przez Pracowniďż˝ Wydawniczo-Edukacyjnďż˝ K&K - M. Morzyďż˝ska
   • "W krďż˝gu powinnoďż˝ci nauczyciela" - prezentacja ksi��ki pod tym samym tytuďż˝em - M. Krajewicz
7. Praca wychowawcza
   • "Jak zaplanowaďż˝ pracďż˝ wychowawczďż˝ w gimnazjum" - prezentacja poradnikďż˝w - M. Morzyďż˝ska
   • "Efektywna wspďż˝praca nauczycieli i rodzicďż˝w" - poradnik - M. Morzyďż˝ska
   • "Alchemik" P. Coehlo - M. Morzyďż˝ska
   • "Dziecko pod nadzorem prawa. Poradnik dla osďż˝b pomagajďż˝cych dzieciom" J. Zmarzlik, E. Piwnik
   • "Zespďż˝ dziecka maltretowanego . Diagnostyka medyczna", Kee MacTarlane, Joannie Ross - A. Szreder
8. 8 . Profilaktyka
   • ďż˝wiczenia relaksacyjne - I. Sikora
   • Metoda portfolio na przykďż˝adzie konkursu "Co kaďż˝dy czďż˝owiek powinien wiedzieďż˝ o uzaleďż˝nieniach?"- I. Sikora
   • Kanon ksi��ek dla dzieci i mďż˝odzieďż˝y - M. Morzyďż˝ska
   • Ksi��ki, ktďż˝re czytajďż˝ nasi wychowankowie - prezentacja wynikďż˝w ankiety
   • "Lapidarium " - Kapuďż˝ciďż˝skiego - ksi��ki z naszej biblioteki - M. Morzyďż˝ska
   • "Gazeta Szkolna" - i jej zawarto�� - M. Morzyďż˝ska
9. 9. Profilaktyka w naszej plac�wce
   • ďż˝wiczenia relaksacyjne - prezentacja przykďż˝adďż˝w - I. Sikora
   • "Profilaktyk " i jego zawarto�� - M. Morzyďż˝ska
   • Prezentacja Polskiej Deklaracji w Sprawie Mďż˝odzieďż˝y i Alkoholu - M. Morzyďż˝ska
   • Metoda Berta Hellingera - refleksje z udziaďż˝u w ďż˝wiczeniach - A. Szreder
   • Refleksje z spotkania w sprawie aplikacji z zakresu profilaktyki przygotowywanej przez pedagogďż˝w pow. chojnickiego - J. Bruski

Spotkania te popularyzuj� zasoby biblioteki i jednocze�nie s� form� doskonalenia naszych r�nych umiej�tno�ci.

W latach poprzednich by�am opiekunem sta�u kandydatki na nauczyciela mianowanego, a w tym roku opiekunem nauczyciela sta�ysty. Obie funkcje wymaga�y wysi�ku z obu stron ale da�y du�o wiedzy i do�wiadczenia.

Ksi��ka dla �aka

Biblioteka posiada bogate zbiory ksi��ek informatycznych. Wsp�lnie z rad� pedagogiczn� ustalili�my, �e b�dziemy je udost�pnia� studentom, nauczycielom, uczniom chojnickich szk�. Otrzymali�my wiele tytu��w i egzemplarzy w darze od naszych sponsor�w, wi�c postanowili�my je udost�pnia� na zewn�trz. Ta inicjatywa zosta�a przyj�ta z ogromn� rado�ci� przez student�w i czasami drzwi si� nie zamykaj�, zw�aszcza przed sesj� egzaminacyjn�. Oczywi�cie ta funkcja biblioteki zosta�a zapisana w statucie bursy. Jest to dodatkowa dla mnie praca ale jest to jedynie zalegalizowanie stanu faktycznego. Od kiedy pracuj� w bibliotece zawsze udost�pnia�am ksi��ki tym, kt�rzy tego potrzebowali, nawet w�asne zbiory.

Program profilaktyczny i jego realizacja

Udziaďż˝ biblioteki w konstruowaniu programu profilaktycznego

W naszej dzia�alno�ci bursy i biblioteki zawsze prowadzili�my edukacj� z zakresu obecnie wchodz�cego w zadania programu profilaktycznego. Nie by�o jednak programu wydzielonego, d�ugofalowego. W zwi�zku z obowi�zkiem prowadzenia dzia�a� profilaktycznych w plac�wkach o�wiatowych i wychowawczych w bie��cym roku dyrektor powo�a� zesp� do opracowania programu w pracach kt�rego bra�am udzia�. Wsp�lnie z wychowawcami przeprowadzili�my badania zagro�e� na podstawie ankiet, kt�re wcze�niej skonstruowa�am. Dotarcie do odpowiedniej literatury, dostosowanie informacji do potrzeb bursy wymaga�o wiele wysi�ku i czasu. Zbudowano program i zaplanowano dzia�ania na II semestr roku szkolnego 2002/2003. Zawarto w nich te� zadania do realizacji przez bibliotek�. Jest on mo�e jeszcze niedoskona�y ale ci�gle nad nim pracujemy.

Z po�r�d pracownik�w zosta� wy�oniony lider profilaktyki, kt�ry jest cz�stym go�ciem biblioteki bo dostarcza ona wiele ciekawych wydawnictw i informacji.

Udziaďż˝ biblioteki w realizacji programu profilaktycznego

"Nie pogardzaj szarym cz�owiekiem"

Dzia�alno�� profilaktyczn� zawsze prowadzili�my i zapraszali�my r�nych specjalist�w (lekarzy, piel�gniarki, psycholog�w, terapeut�w). Byli to zazwyczaj ludzie zaprzyja�nieni z nasz� plac�wk�. W chwili obecnej do nich do��czyli specjali�ci z poradni profilaktycznych, a tak�e w�a�ciciele firm takich, jak np. Agencja ART -Metanoia Bruno Zmarlickiego z Krakowa. Propozycje wyst�pie� teatralnych tych ostatnich mo�na r�nie ocenia�, co widz to inne zdanie. Ale tutaj chcia�bym przywo�a� spektakl, kt�ry prze�yli�my za moj� przyczyn� ( wyczyta�am w prasie lokalnej o wyst�pch teatru). Tytu� przedstawienia brzmia� "Nie pogardzaj szarym cz�owiekiem" a wykonali go arty�ci amatorzy z Domu Pomocy Spo�ecznej w Czarnem. Tytu� nie wymaga komentarza ale jego wykonawcy tak - to mieszka�cy domu niepe�nosprawni fizycznie i psychicznie. Wyst�p by� bezp�atny, jedynie podr� (z Czarnego do Chojnic) i podwieczorek dla go�ci finansowa�o Stowarzyszenie Educo. A ile� �ez, chwil wzrusze� (jeszcze par� dni po spektaklu), nieko�cz�cych rozm�w w�r�d wychowank�w i wychowawc�w. Wszyscy, kt�rzy brali udzia� w organizacji wyst�pu i go obejrzeli stwierdili,�e warto by�o.

Jak ju� wspomnia�am, ze strony biblioteki w marcu zosta�y zrealizowane warsztaty "�yjmy zdrowo i bezpiecznie", a wspomniana impreza przygotowana z okazji �wi�ta biblioteki zawiera�a wiele element�w edukacji profilaktycznej. Oczywi�cie przygotowanie owych imprez nie by�oby mo�liwe bez aktywnej pomocy innych pracownik�w bursy.

Polska Deklaracja w Sprawie M�odzie�y i Alkoholu

Zaplanowano te� inne dzia�ania w�r�d wychowank�w, nauczycieli, pracownik�w administracji i obs�ugi. Wiele z nich ma dostarczy� konkretnej wiedzy na tematy zwi�zane z zagro�eniami stwierdzonymi w naszej plac�wce, jak r�wnie� z podstawowymi zarz�dzeniami w sprawie prowadzenia dzia�alno�ci profilaktycznej bo od nich zacz�li�my nasz� planowan� dzia�alno�� profilaktyczn�.

Konkurs "Co ka�dy cz�owiek powinien wiedzie� o �rodkach uzale�niaj�cych?"

Program zak�ada realizacj� konkursu z wykorzystaniem metody portfolio pt. "Co ka�dy cz�owiek powinien wiedzie� o �rodkach uzale�niaj�cych?", kt�rego projekt powstal w bibliotece. Zosta� skierowany do wszystkich grup wychowawczych. Efekty tego konkursu nie s� zadowalaj�ce, niewiele os�b wzi�o w nim udzia�. Jego realizatorzy ze strony wychowawc�w musz� wyci�gn�� odpowiednie wnioski. Ale jego efekty znalaz�y si� w mojej bibliotece, a tym samym powi�kszy�y zbiory.

Profilaktyka - jak jďż˝ realizowaďż˝? I za co?

W naszej plac�wce istnieje pilna potrzeba dzia�ania w zakresie niwelowania przemocy i jej skutk�w, u�ywania alkoholu i innych �rodk�w psychoaktywnych. Intensywnie kompletuj� potrzebn� nauczycielom i m�odzie�y literatur� w r�nej postaci ( ulotki, plakaty, ksi��ki, itp.), chocia� posiadamy wydawnictwa pomagaj�ce prowadzi� dzia�alno�� profilaktyczn� w r�nych dziedzinach.

Prowadzenie dzia�alno�ci edukacyjnej w zakresie zagro�onych obszar�w jest wa�ne ale o wiele wa�niejsze jest stworzenie takiego modelu dzia�alno�ci wychowawczej by nie dopu�ci� do ich wyst�pienia. St�d nacisk dyrekcji plac�wki na prowadzenie r�nego rodzaju k� zainteresowa�, np. modelarskiego, plastycznego, muzycznego, literackiego, tenisa sto�owego, pi�ki r�cznej, no�nej, siatk�wki, zaj�� na basenie Parku Wodnego, kt�re ��cznie z ofert� biblioteki nie pozwalaj� nudzi� si� naszym wychowankom i daj� bogat� ofert� sp�dzania czasu wolnego w bursie i jednocze�nie edukuj� m�odzie� w r�nych kierunkach.

Opracowanie planu i jego wdra�anie wymaga�o wysi�ku wielu ludzi i finans�w. Te finanse mimo wszystko s� wa�ne. Wspomaga nas tu wspomniane wcze�niej Stowarzyszenie Educo. Na terenie naszego miasta powsta� "program wdro�enia Modelu Partnerstwa Lokalnego na terenie Polski 2002-2003". Konferencja po�wi�cona temu tematowi uzupe�ni�a moj� wiedz� na temat dzia�alno�ci instytucji pozarz�dowych. Je�li tylko b�d� sprzyjaj�ce sytuacje w��cz� si� w pozyskiwanie fundusz�w na dzia�alno�� profilaktyczn� w naszej plac�wce. We w��czeniu si� w realizacj� programu widz� g��boki sens naszych dzia�a�.

Podsumowanie

Wymienione wydarzenia to jedne z wielu, kt�re oferuje biblioteka lub w kt�rych bierze udzia�. Nieskromnie mog� stwierdzi�, �e biblioteka jest inicjatorem i realizatorem wielu wydarze� maj�cych miejsce w naszej plac�wce. Jest te� tym miejscem do kt�rego ka�dy mo�e przyj�� cho� dysponuje niewielk� powierzchni�, zatrzyma� si� na chwil�, porozmawia�, wyciszy� a nawet wypi� szklank� herbaty. Zdarza si� to cz�sto gdy� praca z tak trudn� m�odzie�� jak nasza czasami jest ogromnie stresuj�ca i musi by� miejsce gdzie mo�na si� na chwil� zatrzyma�, wymieni� uwagi. Co wielu czyni, nawet ci kt�rzy przyjd� z zewn�trz.

Czynny udzia� w tworzeniu i realizacji programu wychowawczego i profilaktycznego podlega ewaluacji nad kt�r� czuwa dyrekcja. I wyci�ga z niej wnioski, kt�re s� podstaw� do planowania pracy na lata nast�pne.

Osobnym problemem jest realizacja innych zada� statutowych biblioteki ale s� one dla mnie tak samo wa�ne i o ich realizacj� codziennie zabiegam. Wymaga to wiele czasu, nie tylko tych przys�owiowych 30 godzin przypadaj�cych na etat. A jest jeszcze wiele innych zada� chocia�by fakt, �e w bursie dzia�a komisja socjalna, kt�rej przez jeden rok by�am przewodnicz�c� lub komisja stypendialna dla wychowank�w w kt�rej te� pracuj�. Wszystko to wymaga pracy.

Je�li mia�abym wypowiada� si� nad zasadno�ci� istnienia biblioteki w plac�wce opieku�czo-wychowawczej to widz� g��boki sens jej istnienia. Posiada ona wiele narz�dzi wzbogacaj�cych realizacj� procesu wychowawczego. Korzystam z nich i stosuj� w pracy codziennej. I korzystaj� z nich nasi nauczyciele wychowawcy i doceniaj� fakt istnienia biblioteki w bursie.

Na przyk�adzie mojej biblioteki mog� powiedzie�, �e funkcja biblioteki szkolnej musi si� zmieni�. Nie dlatego, �e tego wymagaj� przepisy i zarz�dzenia odg�rne ale tego wymagaj� nowi u�ytkownicy biblioteki i ich potrzeby.

Nie by�by to pe�ny obraz mojej biblioteki gdybym nie doda�a, �e wiele tych dzia�a� ju� teraz nie by�oby mo�liwe bez przychylno�ci dyrektora plac�wki ( niekt�rzy okre�laj� go si�aczk�) i pracownik�w, z kt�rymi na co dzie� i od �wi�ta wsp�pracuj�. Chocia� s� te� tacy, kt�rzy nie rozumiej� i nie chc� widzie� udzia�u biblioteki w pracy wychowawczej prowadzonej w naszej plac�wce. I to w�a�nie ich musz� przekona�.

Powyďż˝szy obraz nie jest idealny. Jest wiele jeszcze do zrobienia w rďż˝nych sferach i nie wystarczďż˝ tylko chďż˝ci pracownikďż˝w czy dyrektora ale potrzebne sďż˝ niestety fundusze. Fundusze na staďż˝e wzbogacanie zasobďż˝w biblioteki ale teďż˝ na codziennďż˝ dziaďż˝alno��. Bo chyba niezdrowym jest fakt staďż˝ego sponsorowania zaj�� przez nauczyciela bibliotekarza. lub szukania sponsorďż˝w. Mďż˝wi siďż˝ o marketingu, sponsorach w bibliotece. Skďż˝d braďż˝ czas i siďż˝y na te dziaďż˝ania bo przecieďż˝ najwaďż˝niejszy jest uczeďż˝ ,wychowanek, klient, uďż˝ytkownik. Potrzebna jest kadra, dobrze wyksztaďż˝cona, peďż˝na siďż˝ i energii, stale siďż˝ doksztaďż˝cajďż˝ca. A na to potrzeba … funduszy!

Referat wyg�oszony na konferencji "Diagnostyczna i terapeutyczna funkcja biblioteki szkolnej", Wroc�aw, 25-26 wrze�nia 2003

Powr�t